New శివ మహిమ్నా స్తోత్రమ్

శివ మహిమ్నా స్తోత్రమ్

అథ శ్రీ శివమహిమ్నస్తోత్రమ్ ||

మహిమ్నః పారం తే పరమవిదుషో యద్యసదృశీ
స్తుతిర్బ్రహ్మాదీనామపి తదవసన్నాస్త్వయి గిరః |
అథా‌உవాచ్యః సర్వః స్వమతిపరిణామావధి గృణన్
మమాప్యేష స్తోత్రే హర నిరపవాదః పరికరః || 1 ||

1. హరా! నేను నిన్ను స్తుతి చేయదలచినాను. కానీ నీ మహిమను (నీ వాస్తవ తత్వము) ఇంతయని ఇట్టిదనియు నాకు తెలియదు. ఇట్టి వాడు ఎవడు కానీ నిన్ను స్తుతించుట సరియగు పని కాదు. అందునా నీ మహిమము బ్రహ్మాది దేవతలకును సమగ్రముగా తెలియదు. అయిననూ వారు నిన్ను స్తుతించిరి - స్తుతించుచున్నారు కదా! అట్లు కాక నీ మహిమమును సమగ్రముగా ఎరుగకున్నను తమకు చేతనయినంతలో ఎవరయుననూ నిన్ను స్తుతించుటలో తప్పు లేదు అందువా! నేనును నిన్ను స్తుతించుటయు పొరపాటు కాదు. 

అతీతః పంథానం తవ చ మహిమా వాఙ్మనసయోః
అతద్వ్యావృత్త్యా యం చకితమభిధత్తే శ్రుతిరపి |
స కస్య స్తోతవ్యః కతివిధగుణః కస్య విషయః
పదే త్వర్వాచీనే పతతి న మనః కస్య న వచః || 2 ||

2. 

మధుస్ఫీతా వాచః పరమమమృతం నిర్మితవతః
తవ బ్రహ్మన్‌ కిం వాగపి సురగురోర్విస్మయపదమ్ |
మమ త్వేతాం వాణీం గుణకథనపుణ్యేన భవతః
పునామీత్యర్థే‌உస్మిన్ పురమథన బుద్ధిర్వ్యవసితా || 3 || 

తవైశ్వర్యం యత్తజ్జగదుదయరక్షాప్రలయకృత్
త్రయీవస్తు వ్యస్తం తిస్రుషు గుణభిన్నాసు తనుషు |
అభవ్యానామస్మిన్ వరద రమణీయామరమణీం
విహంతుం వ్యాక్రోశీం విదధత ఇహైకే జడధియః || 4 ||

కిమీహః కింకాయః స ఖలు కిముపాయస్త్రిభువనం
కిమాధారో ధాతా సృజతి కిముపాదాన ఇతి చ |
అతర్క్యైశ్వర్యే త్వయ్యనవసర దుఃస్థో హతధియః
కుతర్కో‌உయం కాంశ్చిత్ ముఖరయతి మోహాయ జగతః || 5 ||

అజన్మానో లోకాః కిమవయవవంతో‌உపి జగతాం
అధిష్ఠాతారం కిం భవవిధిరనాదృత్య భవతి |
అనీశో వా కుర్యాద్ భువనజననే కః పరికరో
యతో మందాస్త్వాం ప్రత్యమరవర సంశేరత ఇమే || 6 ||

త్రయీ సాంఖ్యం యోగః పశుపతిమతం వైష్ణవమితి
ప్రభిన్నే ప్రస్థానే పరమిదమదః పథ్యమితి చ |
రుచీనాం వైచిత్ర్యాదృజుకుటిల నానాపథజుషాం
నృణామేకో గమ్యస్త్వమసి పయసామర్ణవ ఇవ || 7 ||

మహోక్షః ఖట్వాంగం పరశురజినం భస్మ ఫణినః
కపాలం చేతీయత్తవ వరద తంత్రోపకరణమ్ |
సురాస్తాం తామృద్ధిం దధతి తు భవద్భూప్రణిహితాం
న హి స్వాత్మారామం విషయమృగతృష్ణా భ్రమయతి || 8 ||

ధ్రువం కశ్చిత్ సర్వం సకలమపరస్త్వధ్రువమిదం
పరో ధ్రౌవ్యా‌உధ్రౌవ్యే జగతి గదతి వ్యస్తవిషయే |
సమస్తే‌உప్యేతస్మిన్ పురమథన తైర్విస్మిత ఇవ
స్తువన్‌ జిహ్రేమి త్వాం న ఖలు నను ధృష్టా ముఖరతా || 9 ||

తవైశ్వర్యం యత్నాద్ యదుపరి విరించిర్హరిరధః
పరిచ్ఛేతుం యాతావనలమనలస్కంధవపుషః |
తతో భక్తిశ్రద్ధా-భరగురు-గృణద్భ్యాం గిరిశ యత్
స్వయం తస్థే తాభ్యాం తవ కిమనువృత్తిర్న ఫలతి || 10 ||

అయత్నాదాసాద్య త్రిభువనమవైరవ్యతికరం
దశాస్యో యద్బాహూనభృత రణకండూ-పరవశాన్ |
శిరఃపద్మశ్రేణీ-రచితచరణాంభోరుహ-బలేః
స్థిరాయాస్త్వద్భక్తేస్త్రిపురహర విస్ఫూర్జితమిదమ్ || 11 ||

అముష్య త్వత్సేవా-సమధిగతసారం భుజవనం
బలాత్ కైలాసే‌உపి త్వదధివసతౌ విక్రమయతః |
అలభ్యా పాతాలే‌உప్యలసచలితాంగుష్ఠశిరసి
ప్రతిష్ఠా త్వయ్యాసీద్ ధ్రువముపచితో ముహ్యతి ఖలః || 12 ||

యదృద్ధిం సుత్రామ్ణో వరద పరమోచ్చైరపి సతీం
అధశ్చక్రే బాణః పరిజనవిధేయత్రిభువనః |
న తచ్చిత్రం తస్మిన్ వరివసితరి త్వచ్చరణయోః
న కస్యాప్యున్నత్యై భవతి శిరసస్త్వయ్యవనతిః || 13 ||

అకాండ-బ్రహ్మాండ-క్షయచకిత-దేవాసురకృపా
విధేయస్యా‌உ‌உసీద్‌ యస్త్రినయన విషం సంహృతవతః |
స కల్మాషః కంఠే తవ న కురుతే న శ్రియమహో
వికారో‌உపి శ్లాఘ్యో భువన-భయ- భంగ- వ్యసనినః || 14 ||

అసిద్ధార్థా నైవ క్వచిదపి సదేవాసురనరే
నివర్తంతే నిత్యం జగతి జయినో యస్య విశిఖాః |
స పశ్యన్నీశ త్వామితరసురసాధారణమభూత్
స్మరః స్మర్తవ్యాత్మా న హి వశిషు పథ్యః పరిభవః || 15 ||

మహీ పాదాఘాతాద్ వ్రజతి సహసా సంశయపదం
పదం విష్ణోర్భ్రామ్యద్ భుజ-పరిఘ-రుగ్ణ-గ్రహ- గణమ్ |
ముహుర్ద్యౌర్దౌస్థ్యం యాత్యనిభృత-జటా-తాడిత-తటా
జగద్రక్షాయై త్వం నటసి నను వామైవ విభుతా || 16 ||

వియద్వ్యాపీ తారా-గణ-గుణిత-ఫేనోద్గమ-రుచిః
ప్రవాహో వారాం యః పృషతలఘుదృష్టః శిరసి తే |
జగద్ద్వీపాకారం జలధివలయం తేన కృతమితి
అనేనైవోన్నేయం ధృతమహిమ దివ్యం తవ వపుః || 17 ||

రథః క్షోణీ యంతా శతధృతిరగేంద్రో ధనురథో
రథాంగే చంద్రార్కౌ రథ-చరణ-పాణిః శర ఇతి |
దిధక్షోస్తే కో‌உయం త్రిపురతృణమాడంబర-విధిః
విధేయైః క్రీడంత్యో న ఖలు పరతంత్రాః ప్రభుధియః || 18 ||

హరిస్తే సాహస్రం కమల బలిమాధాయ పదయోః
యదేకోనే తస్మిన్‌ నిజముదహరన్నేత్రకమలమ్ |
గతో భక్త్యుద్రేకః పరిణతిమసౌ చక్రవపుషః
త్రయాణాం రక్షాయై త్రిపురహర జాగర్తి జగతామ్ || 19 ||

క్రతౌ సుప్తే జాగ్రత్‌ త్వమసి ఫలయోగే క్రతుమతాం
క్వ కర్మ ప్రధ్వస్తం ఫలతి పురుషారాధనమృతే |
అతస్త్వాం సంప్రేక్ష్య క్రతుషు ఫలదాన-ప్రతిభువం
శ్రుతౌ శ్రద్ధాం బధ్వా దృఢపరికరః కర్మసు జనః || 20 ||

క్రియాదక్షో దక్షః క్రతుపతిరధీశస్తనుభృతాం
ఋషీణామార్త్విజ్యం శరణద సదస్యాః సుర-గణాః |
క్రతుభ్రంశస్త్వత్తః క్రతుఫల-విధాన-వ్యసనినః
ధ్రువం కర్తుః శ్రద్ధా-విధురమభిచారాయ హి మఖాః || 21 ||

ప్రజానాథం నాథ ప్రసభమభికం స్వాం దుహితరం
గతం రోహిద్‌ భూతాం రిరమయిషుమృష్యస్య వపుషా |
ధనుష్పాణేర్యాతం దివమపి సపత్రాకృతమముం
త్రసంతం తే‌உద్యాపి త్యజతి న మృగవ్యాధరభసః || 22 ||

స్వలావణ్యాశంసా ధృతధనుషమహ్నాయ తృణవత్
పురః ప్లుష్టం దృష్ట్వా పురమథన పుష్పాయుధమపి |
యది స్త్రైణం దేవీ యమనిరత-దేహార్ధ-ఘటనాత్
అవైతి త్వామద్ధా బత వరద ముగ్ధా యువతయః || 23 ||

శ్మశానేష్వాక్రీడా స్మరహర పిశాచాః సహచరాః
చితా-భస్మాలేపః స్రగపి నృకరోటీ-పరికరః |
అమంగల్యం శీలం తవ భవతు నామైవమఖిలం
తథాపి స్మర్తౄణాం వరద పరమం మంగలమసి || 24 ||

మనః ప్రత్యక్చిత్తే సవిధమవిధాయాత్త-మరుతః
ప్రహృష్యద్రోమాణః ప్రమద-సలిలోత్సంగతి-దృశః |
యదాలోక్యాహ్లాదం హ్రద ఇవ నిమజ్యామృతమయే
దధత్యంతస్తత్త్వం కిమపి యమినస్తత్ కిల భవాన్ || 25 ||

త్వమర్కస్త్వం సోమస్త్వమసి పవనస్త్వం హుతవహః
త్వమాపస్త్వం వ్యోమ త్వము ధరణిరాత్మా త్వమితి చ |
పరిచ్ఛిన్నామేవం త్వయి పరిణతా బిభ్రతి గిరం
న విద్మస్తత్తత్త్వం వయమిహ తు యత్ త్వం న భవసి || 26 ||

త్రయీం తిస్రో వృత్తీస్త్రిభువనమథో త్రీనపి సురాన్
అకారాద్యైర్వర్ణైస్త్రిభిరభిదధత్ తీర్ణవికృతి |
తురీయం తే ధామ ధ్వనిభిరవరుంధానమణుభిః
సమస్తం వ్యస్తం త్వాం శరణద గృణాత్యోమితి పదమ్ || 27 ||

భవః శర్వో రుద్రః పశుపతిరథోగ్రః సహమహాన్
తథా భీమేశానావితి యదభిధానాష్టకమిదమ్ |
అముష్మిన్ ప్రత్యేకం ప్రవిచరతి దేవ శ్రుతిరపి
ప్రియాయాస్మైధామ్నే ప్రణిహిత-నమస్యో‌உస్మి భవతే || 28 ||

నమో నేదిష్ఠాయ ప్రియదవ దవిష్ఠాయ చ నమః
నమః క్షోదిష్ఠాయ స్మరహర మహిష్ఠాయ చ నమః |
నమో వర్షిష్ఠాయ త్రినయన యవిష్ఠాయ చ నమః
నమః సర్వస్మై తే తదిదమతిసర్వాయ చ నమః || 29 ||

బహుల-రజసే విశ్వోత్పత్తౌ భవాయ నమో నమః
ప్రబల-తమసే తత్ సంహారే హరాయ నమో నమః |
జన-సుఖకృతే సత్త్వోద్రిక్తౌ మృడాయ నమో నమః
ప్రమహసి పదే నిస్త్రైగుణ్యే శివాయ నమో నమః || 30 ||

కృశ-పరిణతి-చేతః క్లేశవశ్యం క్వ చేదం క్వ చ తవ గుణ-సీమోల్లంఘినీ శశ్వదృద్ధిః |
ఇతి చకితమమందీకృత్య మాం భక్తిరాధాద్ వరద చరణయోస్తే వాక్య-పుష్పోపహారమ్ || 31 ||

అసిత-గిరి-సమం స్యాత్ కజ్జలం సింధు-పాత్రే సుర-తరువర-శాఖా లేఖనీ పత్రముర్వీ |
లిఖతి యది గృహీత్వా శారదా సర్వకాలం తదపి తవ గుణానామీశ పారం న యాతి || 32 ||

అసుర-సుర-మునీంద్రైరర్చితస్యేందు-మౌలేః గ్రథిత-గుణమహిమ్నో నిర్గుణస్యేశ్వరస్య |
సకల-గణ-వరిష్ఠః పుష్పదంతాభిధానః రుచిరమలఘువృత్తైః స్తోత్రమేతచ్చకార || 33 ||

అహరహరనవద్యం ధూర్జటేః స్తోత్రమేతత్ పఠతి పరమభక్త్యా శుద్ధ-చిత్తః పుమాన్ యః |
స భవతి శివలోకే రుద్రతుల్యస్తథా‌உత్ర ప్రచురతర-ధనాయుః పుత్రవాన్ కీర్తిమాంశ్చ || 34 ||

మహేశాన్నాపరో దేవో మహిమ్నో నాపరా స్తుతిః | 
అఘోరాన్నాపరో మంత్రో నాస్తి తత్త్వం గురోః పరమ్ || 35 ||

దీక్షా దానం తపస్తీర్థం ఙ్ఞానం యాగాదికాః క్రియాః | 
మహిమ్నస్తవ పాఠస్య కలాం నార్హంతి షోడశీమ్ || 36 ||

కుసుమదశన-నామా సర్వ-గంధర్వ-రాజః
శశిధరవర-మౌలేర్దేవదేవస్య దాసః |
స ఖలు నిజ-మహిమ్నో భ్రష్ట ఏవాస్య రోషాత్
స్తవనమిదమకార్షీద్ దివ్య-దివ్యం మహిమ్నః || 37 ||

సురగురుమభిపూజ్య స్వర్గ-మోక్షైక-హేతుం
పఠతి యది మనుష్యః ప్రాంజలిర్నాన్య-చేతాః |
వ్రజతి శివ-సమీపం కిన్నరైః స్తూయమానః
స్తవనమిదమమోఘం పుష్పదంతప్రణీతమ్ || 38 ||

ఆసమాప్తమిదం స్తోత్రం పుణ్యం గంధర్వ-భాషితమ్ |
అనౌపమ్యం మనోహారి సర్వమీశ్వరవర్ణనమ్ || 39 ||

ఇత్యేషా వాఙ్మయీ పూజా శ్రీమచ్ఛంకర-పాదయోః |
అర్పితా తేన దేవేశః ప్రీయతాం మే సదాశివః || 40 ||

తవ తత్త్వం న జానామి కీదృశో‌உసి మహేశ్వర |
యాదృశో‌உసి మహాదేవ తాదృశాయ నమో నమః || 41 ||

ఏకకాలం ద్వికాలం వా త్రికాలం యః పఠేన్నరః |
సర్వపాప-వినిర్ముక్తః శివ లోకే మహీయతే || 42 ||

శ్రీ పుష్పదంత-ముఖ-పంకజ-నిర్గతేన
స్తోత్రేణ కిల్బిష-హరేణ హర-ప్రియేణ |
కంఠస్థితేన పఠితేన సమాహితేన
సుప్రీణితో భవతి భూతపతిర్మహేశః || 43 ||

|| ఇతి శ్రీ పుష్పదంత విరచితం శివమహిమ్నః స్తోత్రం సమాప్తమ్ ||

సర్వయోగ సమన్వయము - గుప్తవిద్య (సీక్రెట్‌ డాక్ట్రిన్‌) - 17

🌹. సర్వయోగ సమన్వయము - గుప్తవిద్య (సీక్రెట్‌ డాక్ట్రిన్‌) - 17 🌹
✍️. రచన : సద్గురు పేర్నేటి గంగాధర రావు
📚. ప్రసాద్ భరద్వాజ

🍃. యోగము, అనుష్ఠానము 🍃

85. యోగము ఒక గ్రంథము కాదు. ఇది అనుష్ఠాన ప్రధానమైనది. అనుభవ పూర్వకమైనది. పాండిత్యమునకు, గ్రంథస్థమునకు, ఉపన్యాసములకు అతీతమైనది. అందుకు క్రమశిక్షణ, గురుశుశ్రూష, సాధుసాంగత్యము అవసరము.

86. ఆత్మ అనాత్మల భేదములను మొదట గ్రహించవలెను. సిద్ధాంతములపై పోరాడువారికి ఆధ్యాత్మ రహస్యములు ఎప్పటికీ అందుబాటులోకి రావు. సాధన లేనిదే ఆత్మ ప్రాప్తిని పొందలేడు.

87. నిరంతరం సూత్రప్రాయంగా పురుష ప్రయత్నంతో యోగము అభ్యాసము చేసిన సిద్ధి లభించగలదు.

88. గురువులు వేదాంతమును తక్కువగా చెప్పి సాధన, యోగ ప్రక్రియలను గూర్చి ఎక్కువగా బోధించవలెను. లక్ష్యమును అతి స్వల్పముగా చెప్పి సాధనను నొక్కి చెప్పాలి.

89. యోగము ఆచరణాత్మక దివ్య సాధనలను ఎల్లరు గుర్తించి ఆచరించి తరించవలెను. ఇది వాచావేదాంతము కారాదు. అనుష్ఠాన వేదాంతము. ఆచరణ వలనె యోగ ఫలితము శరీరములో పనిచేయుటను గ్రహించవలెను.

90. యోగపరిపూర్ణత, ఆత్మ పరిపూర్ణత పొందిన తరువాతే మోక్షము. పైపైన ఎన్ని పూజలు చేసినను, స్తోత్రములు వల్లించినను, నామ జపములు చేసినను, మూలాక్షరముల సహస్రనామోచ్చరణ చేసినను, ధ్యానము లాచరించినను, పుణ్య క్షేత్రములు దర్శించినను, ఎన్ని పవిత్ర నదీ స్నానములు చేసినను మోక్షము చేకూరదు. ప్రతి మానవుడు ఆచరణలో పెట్టి అనుభవములతో ఫలితములు చూచుకొనవలెను.
🌹 🌹 🌹 🌹 🌹

25/Mar/2019

Shiva Mahimna Stotram Meaning English

Lord Shiva Stotram – Shiva Mahimna Stotram
Meaning
Pushpadantha Virachitham

If it is unseemly to praise You when ignorant of the extent of’ Your greatness,
then even the praises of Brahma and others are inadequate. If no one can be
blamed when they praise You according to their intellectual powers, then my
attempt to compose a hymn cannot be reproached. || 1 ||

Your greatness is beyond the reach of mind and speech. Who can properly
praise that which even the Vedas describe with trepidation, by means of’ ‘netineti
/ not this, not this’? How many qualities does He possess? By whom can He
be perceived? Yet whose mind and speech do not turn to the form later taken
by Him (saguna) || 2 ||

O Brahman! Do even Brihaspati’s praises cause wonder to You, the author of
the nectar like sweet Vedas? 0 destroyer of the three cities, the thought that
by praising Your glories I shall purify my speech has prompted me to
undertake this work. || 3 ||

O Giver of boons! Some stupid people produce arguments–pleasing to the
ignorant but in fact hateful– to refute Your Divinity, which creates, preserves
and destroys the world, which is divided into three bodies (Brahma, Vishnu
and Shiva) according to the three gunas, and which is described in the three
Vedas. || 4 ||

To fulfill what desire, assuming what form, with what instruments, support and
material does that Creator create the three worlds? This kind of futile
argumentation about You whose divine nature is beyond the reach of intellect,
makes the perverted vociferous, and brings delusion to men. || 5 ||

O Lord of gods! Can the worlds be without origin, though they have bodies? Is
their creation possible without
a creator? Who else but God can initiate the
creation of the worlds? Because they are fools they raise doubts about Your
existence. || 6 ||

Different paths (to realization) arc enjoined by the three Vedas, by Sankhya,
Yoga, Pashupata (Shaiva) (doctrine and Vaishnava Shastras. People follow
different paths, straight or crooked, according to their temperament,
depending on which they consider best, or most appropriate–and reach You
alone just as rivers enter the ocean. || 7 ||

O Giver of boons! A great bull, a wooden hand rest, an axe, a tiger skin, ashes,
serpents, a human skull and other such things–these are all You own, though
simply by casting Your eyes on gods You gave them great treasures which
they enjoy. Indeed one whose delight is in the Self cannot be deluded by the
mirage of sense objects. || 8 ||

O Destroyer of the demon Pura, some say that the whole universe is eternal
while others say that all is transitory.
Others still, hold that it is eternal and
non-eternal — having different characteristics. Bewildered by all this, I do not
feel ashamed to praise You; indeed my loquacity is an indication of my
boldness. || 9 ||

O Girisha, when You took the form of a pillar of fire, Brahma trying from above
and Vishnu trying from below failed to measure You. Afterwards, when they
praised You with great faith and devotion, You revealed yourself to them of
Your own accord; does not surrender to You bear fruit? || 10 ||

O Destroyer of Tripura, it was because of that great devotion, which prompted
him to offer his heads as lotuses to Your feet, that the ten-headed Ravana was
still with arms and eager for fresh war after he had effortlessly rid the three
worlds of all traces of enemies. || 11 ||

But when he (Ravana) extended the valour of his arms-whose strength was
obtained by worshipping You- to Kailas, Your abode, You moved the tip of
Your toe, and he did not find a resting place even in the nether world. Truly,
when affluent the wicked become deluded. || 12 ||

O Giver of boons, since Bana was the worshipper of Your feet is it to be
wondered at that he had the three worlds at his command and put to shame
the wealth of Indra? What prosperity does not come from bowing down the
head to You? || 13 ||

O Three-Eyed One, who drank poison out of compassion for gods and demons
when they were distraught at the sudden prospect of the destruction of the
universe, surely the dark blue stain on Your throat has beautified You. Even
deformity is to be admired in one who is given to freeing the world of fear. ||
14 ||

O Lord, the god of love, whose arrows never fail in the world of gods and men,
become nothing but an object of memory because he looked on You as an
ordinary god (his body being burnt by Your look of wrath). An insult to the selfcontrolled
is not conducive to good. || 15 ||

When You danced to save the world, the earth was suddenly thrown into a
precarious state at the striking of Your feet; the spatial regions and the hosts
of stars felt oppressed by the movement of Your massive club-like arms; and
the heavens became miserable as their sides were constantly struck by Your
waving matted hair. Indeed it is Your very mightiness which is the cause of the
trouble. || 16 ||

The river which pervades the sky and whose foam crests look all the more
beautiful because of stars and planets, seems no more than a drop of water
when on Your head. That same river has turned the world into islands
surrounded by waters. From this can be judged vastness of Your divine body.
|| 17 ||

When You wanted to burn the three cities of the demons – which were but a
piece of straw to You–the earth was Your chariot, Brahma Your charioteer, the
great mountain Meru Your bow, the sun and the moon the wheels of Your
chariot, Vishnu Your arrow. Why all this paraphernalia? The Lord is not
dependent on others. He was only playing with things at His command. || 18
||

O Destroyer of the three cities, Hari rooted out His own lotus-eye to make up
the difference when one flower was missing in His offering of 1,000 lotuses to
Your feet. For this great devotion You awarded the discus (Sudarshan Chakra)
~ with which Hari protects the three worlds. || 19 ||

When a sacrifice has ended, You ever keep awake to bestow its fruit on the
sacrificer. How can any action bear fruit if not accompanied by worship of You,
0 Lord? Therefore, knowing You to be the Giver of fruits of sacrifices and
putting faith in the Vedas, people become resolute about the performance of
sacrificial acts. || 20 ||

O Giver of refuge, even that sacrifice where Daksha, the Lord of creation and
expert in sacrifices, was the sacrificer, rishis were priests, gods participants,
was destroyed by You who are habitually the Giver of fruits of sacrifices.
Surely sacrifices cause injury to the sacrificers in the absence of faith and
devotion. || 21 ||

O Lord, the fury of You who became a hunter with a bow in hand has not as
yet left Brahma who, overcome by incestuous lust and finding his own
daughter transforming herself into a hind, desired to ravish her in the body of
a stag and keenly pierced by Your arrows, he (Brahma) has fled to the sky ||
22 ||

O Destroyer of the three cities, 0 Giver of boons, is Parvati who saw the god of
love, bow in hand, burnt like a piece of straw in a minute by You, still proud of
her beauty and believing that You are fascinated by her, because she was
allowed to occupy half Your body because of her austerities? Ah, surely all
women are under delusion. You have completely conquered Your senses. ||
23 ||

O Destroyer of the god of love, 0 Giver of boons, Your play is in cremation
grounds, Your companions are ghosts, You smear Your body with the ashes of
burnt bodies, human skulls are Your garland-all Your conduct is indeed
inauspicious. But You promote the greatest good of those who remember
You. || 24 ||

You are indeed that inexpressible Truth which the yogis realize within through
concentrating their minds on the Self and controlling the breath according to
the directions laid down in the scriptures, and realizing which Truth they
experience rapturous thrills and shed profuse tears of joy; swimming as it
were in a pool of nectar they enjoy inner bliss. || 25 ||

The wise hold this limiting view of You: You are the sun, You are the moon, You
are fire, You are air, You are water, You are space, You are the earth and You
are the Self. But we do not know the things which You are not. || 26 ||

O Giver of refuge, with the three letters A, U, M, indicating the three Vedas,
three states, three worlds and the three gods, the word AUM(Om) describes
You separately. By its subtle sound the word Om collectively denotes You –
Your absolute transcendental state which is free from change. || 27 ||

O Lord! Bhava, Sharva, Rudra, Pashupati, Ugra, Mahadeva, Bhima, and Ishanathese
eight names of Yours are each treated in detail in the Vedas. To You,
most beloved Lord Shankara, of resplendent form, I offer salutations. || 28 ||

O Lover of solitude, my salutations to You who are the nearest and the
farthest. 0 Destroyer of the god of love, my salutations to You who are the
minutest and also the largest. 0 Three-eyed one, my salutations to You who
are the oldest and also the youngest. My salutations to You again and again
who are all and also transcending all. || 29 ||

Salutations to You as Brahma in whom rajas prevails for the creation of the
universe. Salutations to You as Rudra in whom tamas prevails for its
destruction. Salutations to You as Vishnu in whom sattva prevails for giving
happiness to the people. Salutations to You, 0 Shiva, who are effulgent and
beyond the three attributes. || 30 ||

O Giver of boons, how poor is my ill-developed mind, subject to afflictions, and
how boundless Your divinity- Eternal and possessing infinite virtues. Though
terror–stricken because of this, I am inspired by my devotion to offer this
hymnal garland at Your feet. || 31 ||

O Lord, if the black mountain be ink, the ocean the inkpot, the branch of the
stout wish-fulfilling tree a pen, the earth the writing leaf, and if taking these
the Goddess of Learning writes for eternity, even then the limit of Your virtues
will not be reached. || 32 ||

The best of Gandharvas, Pushpadanta by name, composed in great devotion
this beautiful hymn to the Lord, who is worshipped by demons, gods, and the
best of sages, whose praises have been sung, who has the moon on His
forehead, and who is attributeless. || 33 ||

The person who with purified heart and in great devotion always reads this
beautiful and elevating hymn to Shiva, becomes like Shiva (after death) in the
abode of Shiva, and while in this world gets abundant wealth, long life,
progeny and fame. || 34 ||

There is no God higher than Shiva, there is no hymn better than the hymn on
the greatness of Shiva, there is no mantra more powerful than the name of
Shiva, there is nothing higher to be known than the real nature of the Guru.
|| 35 ||

Initiation into spiritual life, charities, austerities, pilgrimages, practice of yoga,
performance of sacrificial rites – none of these give even a sixteenth part of
the merit that one gets by reciting the hymn on the greatness of Shiva. || 36
||

The Lord of Gandharvas, Pushpadanta by name, is the servant of the God of
gods who has the crescent moon on his forehead. Fallen from his glory due to
the wrath of the Lord, he composed this very beautiful uplifting hymn on the greatness of Shiva to regain His favor. || 37 ||

If one with single-minded devotion and folded palms reads this unfailing hymn
composed by Pushpadanta, which is adored by great gods and the best of
sages and which grants heaven and liberation, one goes to Shiva and is
worshipped by Kinnaras (celestial beings). || 38 ||

Thus ends this unparalleled sacred hymn composed by Pushpadanta and
describing the glory of God Shiva in a most fascinating manner. || 39 ||

This hymn worship is offered at the feet of Shiva. May the ever beneficent Lord
of gods be pleased with me at this! || 40 ||

I do not know the truth of your nature and who you are- O great God my
salutations to your true nature. || 41 ||

Whoever reads this once, twice or thrice (in a day) revels in the domain of
Shiva, bereft of all sins. || 42 ||

If a person learns by heart and recites this hymn, which flowed from the lotus
mouth of Pushpadanta, which destroys sins and is dear to Shiva and which
equally promotes the good of all, Shiva, the Lord of creation, becomes very
pleased. || 43 ||

thus ends the hymn called – “Shiva Mahimna Stotra”

॥ శ్రీ పుష్పదన్త విరచితం శివమహిమ్న స్తోత్రమ్ ॥ English Translation

 శ్రీశివమహిమ్నస్తోత్ర ( పుష్పదన్త ) 

  ॥ శ్రీ పుష్పదన్త విరచితం శివమహిమ్న స్తోత్రమ్ ॥


           Introduction, transliteration, and translation by
           Devendraray V . Bhatt and S . V . Ganesan

          Introduction:  

The Shiva Mahimna Stotra is very popular among the devotees of Lord Shiva
and is considered one of the best among all Stotras (or Stutis) offered to
Lord Shiva . The legend about the circumstances leading to the composition
of this Stotra is as follows.

A king named Chitraratha had constructed a nice garden . There were
beautiful flowers in this garden . These flowers were used every day by the
king in worshipping Lord Shiva.

One day a Gandharva (Singer in the court of Indra, the Lord of the Heaven)
named PuShpadanta being fascinated by the beautiful flowers, began to steal
them, as a consequence of which king Chitraratha could not offer flowers to
Lord Shiva . He tried very hard to capture the thief, but in vain, because
the Gandharvas have divine power to remain invisible.

Finally the king spread the Shiva NirmAlya  in his garden . Shiva
NirmAlya  consists of the Bilva leaves, flowers, et cetera which
have been used in worshipping Lord Shiva . The Shiva NirmAlya is
considered holy.
The thief PuShpadanta, not knowing this, walked on the Shiva NirmAlya,
and by that he incurred the wrath of Lord Shiva and lost the divine power
of invisibility . He then designed a prayer to Lord Shiva for forgiveness.
In this prayer he sung the greatness of the Lord.

This very prayer became well known as the `Shiva Mahimna Stotra'.
Lord Shiva became pleased by this StotraM, and returned PuShpadanta's
divine powers.

The legend has some basis since the name of the author is mentioned
in verse number 38 of the stotraM . The recital of this stotra is very
beneficial,
and Shri Ramakrishna, one of the famous saints of the nineteenth century,
went into samadhi just by reciting a few verses from this hymn.

Let its recitation be beneficial to you as well!  



      ॥ ఓం నమః శివాయ ॥

   ॥ అథ శ్రీ శివమహిమ్నస్తోత్రమ్ ॥

మహిమ్నః పారం తే పరమవిదుషో యద్యసదృశీ
స్తుతిర్బ్రహ్మాదీనామపి తదవసన్నాస్త్వయి గిరః ।
అథాఽవాచ్యః సర్వః స్వమతిపరిణామావధి గృణన్
మమాప్యేష స్తోత్రే హర నిరపవాదః పరికరః ॥ ౧॥


O, Lord Shiva, remover of all types of miseries, what wonder is there, if
the prayer to you, chanted by one who is ignorant about your greatness, is
worthless! Because, even the utterance ( speech ) of BrahmA and other gods
is not able to fathom your merits ( ie, greatness ).
Hence, if persons with
very limited intellect ( and I am one of them ) try to offer you a prayer,
their attempt deserve your special favour . If it is so, I should not be a
exception . Hence, (thinking like this ) I begin this prayer . (1)

అతీతః పంథానం తవ చ మహిమా వాఙ్మనసయోః
అతద్వ్యావృత్త్యా యం చకితమభిధత్తే శ్రుతిరపి ।
స కస్య స్తోతవ్యః కతివిధగుణః కస్య విషయః
పదే త్వర్వాచీనే పతతి న మనః కస్య న వచః ॥ ౨॥


O, Great God, so great is your majesty that it cannot be reached by speech
and mind . Even the Vedas also, having become surprised, confirm your
greatness by only saying `Neti', `Neti' (not this, not this) while
describing you . Who can praise this type of greatness of yours? With how
many qualities is it composed? Whose subject of description can it be ? And
yet even then whose mind and speech are not attached to your this new
Saguna form ?                              (2)

మధుస్ఫీతా వాచః పరమమమృతం నిర్మితవతః
తవ బ్రహ్మన్ కిం వాగపి సురగురోర్విస్మయపదమ్ ।
మమ త్వేతాం వాణీం గుణకథనపుణ్యేన భవతః
పునామీత్యర్థేఽస్మిన్ పురమథన బుద్ధిర్వ్యవసితా ॥ ౩॥


O, ParamAtmA (Greatest Soul), as you are the very creator of speech of
the Vedas, which is like highest type of nectar and as sweet as honey, how
can even the speech of Brahaspati (Guru, or spiritual guide of gods)
surprise you ? (ie, the speech of even Brahaspati is worthless before you).
O, Destroyer of Three Cities of the demons, thinking that my speech may
become purified by this act, my intellect (Buddhi) has become prepared to
sing your greatness .                              (3)

తవైశ్వర్యం యత్తజ్జగదుదయరక్షాప్రలయకృత్
త్రయీవస్తు వ్యస్తం తిస్రుషు గుణభిన్నాసు తనుషు ।
అభవ్యానామస్మిన్ వరద రమణీయామరమణీం
విహన్తుం వ్యాక్రోశీం విదధత ఇహైకే జడధియః ॥ ౪॥


O, Giver of Boons, your greatness is the cause of creation, maintenance,
and destruction of the whole universe; this is supported by three Vedas
(ie, Rigveda, Yajurveda, and SAmaveda); it is distributed in the three
qualities (ie, Satva, Rajas and Tamas) and three bodies (of BrahmA, ViShNu
and Mahesha). Such is your greatness but certain stupid persons in this
world are trying to destroy it by slander, which may be delightful to them
but is really undelightful .                              (4)

కిమీహః కింకాయః స ఖలు కిముపాయస్త్రిభువనం
కిమాధారో ధాతా సృజతి కిముపాదాన ఇతి చ ।
అతర్క్యైశ్వర్యే త్వయ్యనవసర దుఃస్థో హతధియః
కుతర్కోఽయం కాంశ్చిత్ ముఖరయతి మోహాయ జగతః ॥ ౫॥


If the ParamAtmA (the Greatest Soul) creates the three worlds (ie, the
whole Universe), what is his gesture ? What is his body ? What is his plan
? What is his basis (support)? What are his means (instruments,resources) ?
These are the useless questions raised by some stupid critics, in order to
mislead people, against one (i.e., you) who always remains incompatible to
senses .                              (5)

అజన్మానో లోకాః కిమవయవవన్తోఽపి జగతాం
అధిష్ఠాతారం కిం భవవిధిరనాదృత్య భవతి ।
అనీశో వా కుర్యాద్ భువనజననే కః పరికరో
యతో మన్దాస్త్వాం ప్రత్యమరవర సంశేరత ఇమే ॥ ౬॥


O, Best Of The Gods, are the seven Lokas (It is believed that there are
seven worlds in this Universe,  namely, Bhooloka, Bhuvarloka, Svargaloka,
Maharloka, Janaloka, Tapaloka, and Satyaloka) unborn ? Was the birth of
the Universe independent of its Lord (ie, You) ? If it was so, then what
were the means by which it was created that the stupid critics are creating
doubts about you? (ie, you are the only creater of the whole
Universe).                              (6)

త్రయీ సాఙ్ఖ్యం యోగః పశుపతిమతం వైష్ణవమితి
ప్రభిన్నే ప్రస్థానే పరమిదమదః పథ్యమితి చ ।
రుచీనాం వైచిత్ర్యాదృజుకుటిల నానాపథజుషాం
నృణామేకో గమ్యస్త్వమసి పయసామర్ణవ ఇవ ॥ ౭॥


The different practices based on the three Vedas, SaMkhya, Yoga,
Pashupata-mata, VaiShNava-mata etc . are but different paths (to
reach to the Greatest Truth) and people on account of their different
aptitude choose from them whatever they think best and deserved to be
accepted . But as the sea is the final resting place for all types of
streams , You are the only reaching place  for all people whichever
path,straight or zigzag, they may accept .                         (7)

మహోక్షః ఖట్వాఙ్గం పరశురజినం భస్మ ఫణినః
కపాలం చేతీయత్తవ వరద తన్త్రోపకరణమ్ ।
సురాస్తాం తామృద్ధిం దధతి తు భవద్భూప్రణిహితాం
న హి స్వాత్మారామం విషయమృగతృష్ణా భ్రమయతి ॥ ౮॥


O, Giver of the Boons, the bull, the parts of a cot, chisel, the
elephant-skin, Ashes, the serpent, the skull : these are the articles of
your house-hold . And yet gods get all their riches merely by the movement
of your eye-brows . Really, false desires for worldly things do
not deceive (mislead) one who is always is absorbed in
his soul ( ie, the Yogi- in fact You ).                              (8)

ధ్రువం కశ్చిత్ సర్వం సకలమపరస్త్వధ్రువమిదం
పరో ధ్రౌవ్యాఽధ్రౌవ్యే జగతి గదతి వ్యస్తవిషయే ।
సమస్తేఽప్యేతస్మిన్ పురమథన తైర్విస్మిత ఇవ
స్తువన్ జిహ్రేమి త్వాం న ఖలు నను ధృష్టా ముఖరతా ॥ ౯॥


O, Destroyer Of  ( Three ) Cities, some persons call this Universe eternal
( ever lasting), others call it temporary, and yet others call it both
eternal and temporary . Hence, being surprised ( perplexed ) by  these
contradictory opinions on this subject, I am really becoming immodest in
loquaciously praising You .                              (9)

తవైశ్వర్యం యత్నాద్ యదుపరి విరిఞ్చిర్హరిరధః
పరిచ్ఛేతుం యాతావనిలమనలస్కన్ధవపుషః ।
తతో భక్తిశ్రద్ధా-భరగురు-గృణద్భ్యాం గిరిశ యత్
స్వయం తస్థే తాభ్యాం తవ కిమనువృత్తిర్న ఫలతి ॥ ౧౦॥


Brahma and ViShNu wanted to measure your wealth i.e.greatness . You took
the form of Fire and your whole body was a column of fire extending over
space . While Brahma took the form of a swan and flew high to see the
top(head), ViShNu took the form of a boar and dug up downwards to see the
bottom (feet).Neither could succeed.(While ViShNu confessed the truth,
Brahma falsely claimed that he had found the top and persuaded the Ketaki
flower to bear false witness.Shiva punished Brahma by removing one of his 5
heads and ordered that henceforth the Ketaki flower should not be used for
his worship).When ultimately both praised you with full devotion and faith,
you stood before them revealing your normal form . O, mountain-dweller, does
not toeing your line always bear fruit?                              (10)

అయత్నాదాసాద్య త్రిభువనమవైరవ్యతికరం
దశాస్యో యద్బాహూనభృత-రణకణ్డూ-పరవశాన్ ।
శిరఃపద్మశ్రేణీ-రచితచరణామ్భోరుహ-బలేః
స్థిరాయాస్త్వద్భక్తేస్త్రిపురహర విస్ఫూర్జితమిదమ్ ॥ ౧౧॥


Oh,destroyer of the three cities! The effortless achievement of the
ten-headed Ravana in  making the  three worlds enemyless( having conquered)
and his arrant eagerness for further fight by stretching his arms,are but
the result of his constant devotion to your lotus feet at which he ever
laid the lotus garland consisting of his 10 heads!              (11)

అముష్య త్వత్సేవా-సమధిగతసారం భుజవనం
బలాత్ కైలాసేఽపి త్వదధివసతౌ విక్రమయతః ।
అలభ్యాపాతాలేఽప్యలసచలితాంగుష్ఠశిరసి
ప్రతిష్ఠా త్వయ్యాసీద్ ధ్రువముపచితో ముహ్యతి ఖలః ॥ ౧౨॥


Having obtained all his prowess through worshipping you, RavaNa once dared
to test the  power of his arms  at your own dwelling place(Kailas
Mountain). When he tried to lift it up, you just moved a toe of your foot
on a head of his  and lo! Ravana could not find rest or peace even in the
nether-world . Surely, power maddens the wicked . Finally RavaNa
reestablished his faith in you .                              (12)

యదృద్ధిం సుత్రామ్ణో వరద పరమోచ్చైరపి సతీం
అధశ్చక్రే బాణః పరిజనవిధేయత్రిభువనః ।
న తచ్చిత్రం తస్మిన్ వరివసితరి త్వచ్చరణయోః
న కస్యాప్యున్నత్యై భవతి శిరసస్త్వయ్యవనతిః ॥ ౧౩॥


Oh boon-giver! BANa, the demon king made all the three worlds serve him
with all their attendants and even the greatest wealth of Indra was a
trifle for him . It was not a surprise at all, since he `dwelt' in your
feet; who does not rise in life by bowing his head to you?      (13)

అకాణ్డ-బ్రహ్మాణ్డ-క్షయచకిత-దేవాసురకృపా
విధేయస్యాఽఽసీద్ యస్త్రినయన విషం సంహృతవతః ।
స కల్మాషః కణ్ఠే తవ న కురుతే న శ్రియమహో
వికారోఽపి శ్లాఘ్యో భువన-భయ- భఙ్గ- వ్యసనినః ॥ ౧౪॥


When the ocean was being churned by the gods and demons for
`amRit'(nectar),various objects came forth: at one point, there emerged
the `kAlakUTa' poison which threatened to consume everything . The gods as
well as the demons were stunned at the prospect of the entire universe
coming to an end, O, three-eyed lord, who is ever compassionate and engaged
in removing the fear of the world, you took it(poison) on yourself by
consuming it . (On Parvati's holding Shiva's throat at that point, the
poison froze blue there itself and Shiva became `neelakaNTha'). It is
strange that this stain in your neck, though appearing to be a deformity,
actually adds to your richness and personality .                (14)

అసిద్ధార్థా నైవ క్వచిదపి సదేవాసురనరే
నివర్తన్తే నిత్యం జగతి జయినో యస్య విశిఖాః ।
స పశ్యన్నీశ త్వామితరసురసాధారణమభూత్
స్మరః స్మర్తవ్యాత్మా న హి వశిషు పథ్యః పరిభవః ॥ ౧౫॥


The cupid's(love-god `manmatha's) (flower) arrows never return
unaccomplished whether the victims were gods or demons or men . However O,
master! he has now become just a remembered soul (without body),since he
looked upon you as any other ordinary god, shot his arrow and got burnt to
ashes,in no time . Insulting, masters (who have controlled their senses),
does one no good .                              (15)

మహీ పాదాఘాతాద్ వ్రజతి సహసా సంశయపదం
పదం విష్ణోర్భ్రామ్యద్ భుజ-పరిఘ-రుగ్ణ-గ్రహ- గణమ్ ।
ముహుర్ద్యౌర్దౌస్థ్యం యాత్యనిభృత-జటా-తాడిత-తటా
జగద్రక్షాయై త్వం నటసి నను వామైవ విభుతా ॥ ౧౬॥


You dance for protecting the world, but strangely, your glorious act
appears to produce the opposite result in that the earth suddenly struck by
your dancing feet doubts that it is coming to an end; even ViShNu's domain
is shaken in fear when your mace like arms bruise the planets; the godly
region feels miserable when its banks are struck by your agitated matted
locks (of hair)!                              (16)

వియద్వ్యాపీ తారా-గణ-గుణిత-ఫేనోద్గమ-రుచిః
ప్రవాహో వారాం యః పృషతలఘుదృష్టః శిరసి తే ।
జగద్ద్వీపాకారం జలధివలయం తేన కృతమితి
అనేనైవోన్నేయం ధృతమహిమ దివ్యం తవ వపుః ॥ ౧౭॥


The divine river flows extensively through the sky and its charm is
enhanced by the illumination of the foam by the groups of stars . (Brought
down to the earth by the King Bhagiratha by propitiating Lord Shiva and
known as Ganga) it creates many islands and whirlpools on the earth . The
same turbulent river appears like a mere droplet of water on your head.
This itself shows how lofty and divine your body(form) is!      (17)

రథః క్షోణీ యన్తా శతధృతిరగేన్ద్రో ధనురథో
రథాఙ్గే చన్ద్రార్కౌ రథ-చరణ-పాణిః శర ఇతి ।
దిధక్షోస్తే కోఽయం త్రిపురతృణమాడమ్బర విధిః
విధేయైః క్రీడన్త్యో న ఖలు పరతన్త్రాః ప్రభుధియః ॥ ౧౮॥


When you wanted to burn the three cities, you had the earth as the chariot,
Brahma as the charioteer,the Meru mountain as the bow, the sun and the moon
as the parts of the chariot and ViShNu  himself(who holds the
chariot-wheeel in his hand -Sudarshan chakra?), as the arrow . Why this
demonstrative show when you as the dictator of everything, could have done
the job as a trifle? The Lord's greatness is not dependent on anybody or
anything . ( Incidentally there is a view  that the burning of the three
cities  would refer to the burning of three kinds of bodies of man i.e.
`sthUla sharIra', `sUkShma sharIra' and `kAraNa sharIra').      (18)

హరిస్తే సాహస్రం కమల బలిమాధాయ పదయోః
యదేకోనే తస్మిన్ నిజముదహరన్నేత్రకమలమ్ ।
గతో భక్త్యుద్రేకః పరిణతిమసౌ చక్రవపుషః
త్రయాణాం రక్షాయై త్రిపురహర  జాగర్తి జగతామ్ ॥ ౧౯॥


ViShNu once brought 1000 lotuses and  was placing them at your feet;
after placing 999 flowers he found that one was missing; he plucked out one
of his own eyes and offered it as a lotus; this supreme exemplification of
devotion on his part was transformed into the wheel (sudarshana chakra) in
his hand, which he uses for protecting the world .              (19)

క్రతౌ సుప్తే జాగ్రత్ త్వమసి ఫలయోగే క్రతుమతాం
క్వ కర్మ ప్రధ్వస్తం ఫలతి పురుషారాధనమృతే ।
అతస్త్వాం సమ్ప్రేక్ష్య క్రతుషు ఫలదాన-ప్రతిభువం
శ్రుతౌ శ్రద్ధాం బధ్వా దృఢపరికరః కర్మసు జనః ॥ ౨౦॥


You ensure that there is a connection between cause and effect and hence
when   men perform a sacrifice they obtain good results . Otherwise how can
there be future result for a past action? Thus on seeing your power in
rewarding people performing sacrificial worship, with good results, men
believe in Vedas and  firmly engage themselves in various
worshipful acts .                              (20)

క్రియాదక్షో దక్షః క్రతుపతిరధీశస్తనుభృతాం
ఋషీణామార్త్విజ్యం శరణద సదస్యాః సుర-గణాః ।
క్రతుభ్రంశస్త్వత్తః క్రతుఫల-విధాన-వ్యసనినః
ధ్రువం కర్తుం శ్రద్ధా విధురమభిచారాయ హి మఖాః ॥ ౨౧॥


All the same,O Protector . though you exert to reward all sacrifices . those
done without faith in you become counter-productive, as exemplified in the
case of the sacrifice performed by DakSha; DakSha was well-versed in the
art of sacrifices  and himself the Lord of Creation; besides, he was the
chief performer: the great maharishis were the priests and the various gods
were the participants! (DakSha did not invite Shiva and insulted him
greatly; thus enraged, Shiva destroyed the sacrifice and DakSha too). (21)

ప్రజానాథం నాథ ప్రసభమభికం స్వాం దుహితరం
గతం రోహిద్ భూతాం రిరమయిషుమృష్యస్య వపుషా ।
ధనుష్పాణేర్యాతం దివమపి సపత్రాకృతమముం
త్రసన్తం తేఽద్యాపి త్యజతి న మృగవ్యాధరభసః ॥ ౨౨॥


O, Protector! Once Brahma became infatuated with his own daughter .
When she fled taking the form of a female deer he also took the
form of a male deer and chased her . You took the form of a hunter
and went after him, with a bow in hand . Struck by your arrow and
very much frightened, Brahma fled to the sky taking the form of a
star . Even today he stands frightened by you .              (22)

స్వలావణ్యాశంసా ధృతధనుషమహ్నాయ తృణవత్
పురః ప్లుష్టం దృష్ట్వా పురమథన పుష్పాయుధమపి ।
యది స్త్రైణం దేవీ యమనిరత-దేహార్ధ-ఘటనాత్
అవైతి త్వామద్ధా బత వరద ముగ్ధా యువతయః ॥ ౨౩॥


O, destroyer of the three cities! Boon-giver! Practitioner of
austerities!  Before the very eyes of Parvati, you reduced
Manmatha (the god of love) to ashes,the moment he tried to
arouse passion in you for Parvati, by shooting his famous
flower arrows . Even after witnessing this, if Parvati, thinks
that you are attracted by her physical charm, on the basis of
your sharing half the body with her, certainly women are
under self- delusion .                              (23)

శ్మశానేష్వాక్రీడా స్మరహర పిశాచాః సహచరాః
చితా-భస్మాలేపః స్రగపి నృకరోటీ-పరికరః ।
అమఙ్గల్యం శీలం తవ భవతు నామైవమఖిలం
తథాపి స్మర్తౄణాం వరద పరమం మఙ్గలమసి ॥ ౨౪॥


O,boon giver! O,destroyer of Cupid! You play  in the burning ghats . your
friends are the ghosts . Your body is smeared with the ashes of the dead
bodies . Your  garland is of human skulls . Every aspect of your character is
thus inauspicious . Let it be . It does not matter . Because, with all these
known oddness, you are quick to grant all auspicious things to the people
who just think of you . (It is interesting to note here that in his Devi
aparAdha kShamApana stotra  Shankaracharya says that,despite his poor and
deficient possessions,Shiva got the power to grant boons entirely because
because of his having taken the hand of Parvathi in marriage; in the
previous shloka, PuShpadanta calls it naive on the part of Parvati, if she
thinks that Shiva is attracted by her charm simply because he is sharing
half the body with her.This dichotomy etc . is due to the custom that when a
particular lord is to be extolled, the other gods are to be belittled to
some extent).                              (24)

మనః ప్రత్యక్ చిత్తే సవిధమవిధాయాత్త-మరుతః
ప్రహృష్యద్రోమాణః ప్రమద-సలిలోత్సఙ్గతి-దృశః ।
యదాలోక్యాహ్లాదం హ్రద ఇవ నిమజ్యామృతమయే
దధత్యన్తస్తత్త్వం కిమపి యమినస్తత్ కిల భవాన్ ॥ ౨౫॥


The great yogis regulate their breath, control and still their mind, look
inward and enjoy the bliss with their hair standing on edge and eyes filled
with tears of joy . It looks as though they are immersed in nectar . That
bliss which they see in their heart and exult thus, is verily
you Yourself!                              (25)
(The second line has an alternate (pAThabheda),
salilotsa.ngita (salila + utsa.ngita).
However, utsa.ngati is more appropriate than sa.ngita,
both in terms of meaning and grammar!
sa.ngita has grammatical problems (it needs to be
sa.ngIta which does not fit the meter! It may as well
be some printer's mistake originally which got
reprinted in newer books.)

త్వమర్కస్త్వం సోమస్త్వమసి పవనస్త్వం హుతవహః
త్వమాపస్త్వం వ్యోమ త్వము ధరణిరాత్మా త్వమితి చ ।
పరిచ్ఛిన్నామేవం త్వయి పరిణతా బిభ్రతి గిరం
న విద్మస్తత్తత్త్వం వయమిహ తు యత్ త్వం న భవసి ॥ ౨౬॥


You are the sun, the moon, the air, the fire, the water, the
sky(ether/space), and the earth (the five elements or `bhUtA's). You are
the Self which is omnipresent . Thus people describe in words every
attribute as yours . On the other hand, I do not know any fundamental
principle or thing or substance, which you are not!        (26)

త్రయీం తిస్రో వృత్తీస్త్రిభువనమథో త్రీనపి సురాన్
అకారాద్యైర్వర్ణైస్త్రిభిరభిదధత్ తీర్ణవికృతి ।
తురీయం తే ధామ ధ్వనిభిరవరున్ధానమణుభిః
సమస్త-వ్యస్తం త్వాం శరణద గృణాత్యోమితి పదమ్ ॥ ౨౭॥


O, grantor of refuge and protection! The word `OM' consists of the three
letters `a', `u' and `m'. It refers to the three Vedas(Rik, YajuH and
SAma), the three states (JAgrat, Swapna, and suShupti-awakened,
dreaming and sleeping),the three worlds(BhUH, bhuvaH and suvaH) and the
three gods (Brahma, ViShNu amd Mahesha).It refers to you yourself both
through the individual letters as well as collectively; in the latter form
(i.e . the total word `OM') it refers to your omnipresent absolute nature,
as the fourth state of existence i.e `turIyaM' (sleep-like yet awakened and
alert state, as a fully- drawn bow).                              (27)

భవః శర్వో రుద్రః పశుపతిరథోగ్రః సహమహాన్
తథా భీమేశానావితి యదభిధానాష్టకమిదమ్ ।
అముష్మిన్ ప్రత్యేకం ప్రవిచరతి దేవ శ్రుతిరపి
ప్రియాయాస్మైధామ్నే ప్రణిహిత-నమస్యోఽస్మి భవతే ॥ ౨౮॥


I salute you as the dear abode of the following 8 names:bhava,
sharva, rudra, pashupati, ugra, sahamahAn, bhIma, and IshAna;
the `Vedas' also discusses individually about these names .       (28)
(Also a variation of first and second lines as sahamahAnstathA.)

నమో నేదిష్ఠాయ ప్రియదవ దవిష్ఠాయ చ నమః
నమః క్షోదిష్ఠాయ స్మరహర మహిష్ఠాయ చ నమః ।
నమో వర్షిష్ఠాయ త్రినయన యవిష్ఠాయ చ నమః
నమః సర్వస్మై తే తదిదమతిసర్వాయ చ నమః ॥ ౨౯॥


O, destroyer of Cupid! O, the three-eyed one! Salutations to you, who is
the forest-lover, the nearest and the farthest; the minutest and the
biggest, the oldest and the youngest; salutations to you who is everything
and beyond everything!                              (29)

బహుల-రజసే విశ్వోత్పత్తౌ భవాయ నమో నమః
ప్రబల-తమసే తత్ సంహారే హరాయ నమో నమః ।
జన-సుఖకృతే సత్త్వోద్రిక్తౌ మృడాయ నమో నమః
ప్రమహసి పదే నిస్త్రైగుణ్యే శివాయ నమో నమః ॥ ౩౦॥


Salutations to you in the name of'Bhava' in as much as you create the world by
taking the `rajas' as the dominant quality; salutations to you in the name
of `Hara' in as much as you destroy the world by taking the `tamas' as the
dominant quality; salutations to you in the name of `MRiDa', in as much as
you maintain and protect the world by taking `satva' as the dominant
quality . Again salutations to you in the name of Shiva in as much as you are
beyond the above-mentioned three qualities and are the seat of the supreme
bliss .                              (30)

కృశ-పరిణతి-చేతః క్లేశవశ్యం క్వ చేదం
క్వ చ తవ గుణ-సీమోల్లఙ్ఘినీ శశ్వదృద్ధిః ।
ఇతి చకితమమన్దీకృత్య మాం భక్తిరాధాద్
వరద చరణయోస్తే వాక్య-పుష్పోపహారమ్ ॥ ౩౧॥


O, boon-giver! I was very perplexed to sing your praise considering my
little awareness and afflicted mind vis-a-vis your ever increasing
limitless quality; however, my devotion to you made me set aside this
diffidence and place these floral lines at your feet .            (31)

అసిత-గిరి-సమం స్యాత్ కజ్జలం సిన్ధు-పాత్రే
సుర-తరువర-శాఖా లేఖనీ పత్రముర్వీ ।
లిఖతి యది గృహీత్వా శారదా సర్వకాలం
తదపి తవ గుణానామీశ పారం న యాతి ॥ ౩౨॥


O, great master! Even, if one were to assume that the blue mountain , the
ocean, the heavenly tree and the earth are the ink,the ink-pot, the pen and
the paper respectively and the goddess of learning (Saraswati) herself is
the writer,she will not be able to reach the frontiers of your
greatness,however long she were to write!                         (32)

అసుర-సుర-మునీన్ద్రైరర్చితస్యేన్దు-మౌలేః
గ్రథిత-గుణమహిమ్నో నిర్గుణస్యేశ్వరస్య ।
సకల-గణ-వరిష్ఠః పుష్పదన్తాభిధానః
రుచిరమలఘువృత్తైః స్తోత్రమేతచ్చకార ॥ ౩౩॥


The best one among all groups(Gandharva?), PuShpadanta by name, composed
this charming hymn in none too short metres, in praise of the great lord
who wears the moon in his head(Shiva), who is worshipped and glorified  by
all demons, gods and sages and who is beyond all attributes and forms . (33)

అహరహరనవద్యం ధూర్జటేః స్తోత్రమేతత్
పఠతి పరమభక్త్యా శుద్ధ-చిత్తః పుమాన్ యః ।
స భవతి శివలోకే రుద్రతుల్యస్తథాఽత్ర
ప్రచురతర-ధనాయుః పుత్రవాన్ కీర్తిమాంశ్చ ॥ ౩౪॥


Whoever reads this faultless hymn of Shiva daily, with pure mind and great
devotion, ultimately reaches Shiva's domain and becomes equal to him; in
this world, he is endowed with children, great wealth,
long life and fame .                              (34)

మహేశాన్నాపరో దేవో మహిమ్నో నాపరా స్తుతిః ।
అఘోరాన్నాపరో మన్త్రో నాస్తి తత్త్వం గురోః పరమ్ ॥ ౩౫॥


There is no God higher than Mahesha; there is no hymn better than this one.
There is no `mantra' greater than `OM' and there is no truth or principle
beyond one's teacher/spiritual guide .                              (35)

దీక్షా దానం తపస్తీర్థం జ్ఞానం యాగాదికాః క్రియాః ।
మహిమ్నస్తవ పాఠస్య కలాం నార్హన్తి షోడశీమ్ ॥ ౩౬॥


Initiation(into spiritual development), charity, penance,
pilgrimage,spiritual knowledge and religious acts like sacrifices are not
capable of yielding even one-sixteenth of the return that will result from
the reading of this hymn .                              (36)

కుసుమదశన-నామా సర్వ-గన్ధర్వ-రాజః
శశిధరవర-మౌలేర్దేవదేవస్య దాసః ।
స ఖలు నిజ-మహిమ్నో భ్రష్ట ఏవాస్య రోషాత్
స్తవనమిదమకార్షీద్ దివ్య-దివ్యం మహిమ్నః ॥ ౩౭॥


Kusumadanta(equivalent of PuShpadanta) was the king of all Gandharvas and
he was a devotee of the Lord of lords, Shiva, who wears the baby moon (with
a few digits only) in his head . He fell from his glorious position due to
Shiva's wrath at his misconduct . It was then that the Gandharva composed
this hymn which is the most divine .                              (37)

సురగురుమభిపూజ్య స్వర్గ-మోక్షైక-హేతుం
పఠతి యది మనుష్యః ప్రాఞ్జలిర్నాన్య-చేతాః ।
వ్రజతి శివ-సమీపం కిన్నరైః స్తూయమానః
స్తవనమిదమమోఘం పుష్పదన్తప్రణీతమ్ ॥ ౩౮॥


If an aspirant for heaven and liberation, worships Shiva,the teacher of
gods, at first and then reads this unfailing hymn, composed by
PuShpadanta, with folded hands and single-mindedness, he attains Shiva's
abode, being praised by `kinnaras'(a group of semi-gods known for their
singing talent).                              (38)

ఆసమాప్తమిదం స్తోత్రం పుణ్యం గన్ధర్వ-భాషితమ్ ।
అనౌపమ్యం మనోహారి సర్వమీశ్వరవర్ణనమ్ ॥ ౩౯॥


Here ends this meritorious,charming and incomparable hymn, uttered by the
Gandharva, all in description of the great master .                              (39)

ఇత్యేషా వాఙ్మయీ పూజా శ్రీమచ్ఛఙ్కర-పాదయోః ।
అర్పితా తేన దేవేశః ప్రీయతాం మే సదాశివః ॥ ౪౦॥


Thus, this worship in the form of words, is dedicated at the feet of Shri
Shankara; may the ever-auspicious lord of the gods be
pleased with this . (40)

తవ తత్త్వం న జానామి కీదృశోఽసి మహేశ్వర ।
యాదృశోఽసి మహాదేవ తాదృశాయ నమో నమః ॥ ౪౧॥


I do not know the truth of your nature and how you are . O, great God! My
Salutations are to that nature of yours of which you really are . (41)

ఏకకాలం ద్వికాలం వా త్రికాలం యః పఠేన్నరః ।
సర్వపాప-వినిర్ముక్తః శివ లోకే మహీయతే ॥ ౪౨॥


Whoever reads this once, twice or thrice (in a day) revels in the domain of
Shiva, bereft of all sins .                              (42)

శ్రీ పుష్పదన్త-ముఖ-పఙ్కజ-నిర్గతేన
స్తోత్రేణ కిల్బిష-హరేణ హర-ప్రియేణ ।
కణ్ఠస్థితేన పఠితేన సమాహితేన
సుప్రీణితో భవతి భూతపతిర్మహేశః ॥ ౪౩॥


This hymn which is dear to Shiva, has emerged out of the lotus-like mouth
of PuShpadanta and is capable of removing all sins . May the lord of all
beings become greatly pleased with anyone who has learnt this by heart
and/or reads or recalls this with single-mindedness!            (43)

॥ ఇతి శ్రీ పుష్పదన్త విరచితం శివమహిమ్నః
         స్తోత్రం సమాప్తమ్ ॥


Thus ends the `shivamahimna hymn' composed by PuShpadanta.

Theosophy / దివ్య జ్ఞానము - తలాలు (dimensions) - 1

Theosophy / దివ్య జ్ఞానము - తలాలు (dimensions) - 1 :

 శక్తి పదార్థంలోని అవతరణ చెందినప్పుడు, ఏడు రకాలుగా సాంద్రతలను పెంచుకుంటూ... ఏడు తలాలు గా (dimensions) ఆవిర్భవిస్తుంది.

1. ఆది తలం
2.అనుపాదక తలం
3.ఆనంద(ఆత్మ) తలం
4.విజ్ఞాన తలం
5.మనస్సు - (అరూపా మరియూ సరూపా మనస్సు)
6.కామ తలం
7.భౌతిక తలం

 మొదట శక్తి మాత్రమే ఉన్నది. ఈ ఘనీభవిస్తే పదార్థం అవుతుంది. అత్యంత సూక్ష్మ సాంద్రత ఉంటే... ఆత్మ అవుతుంది. ఈ శక్తి మొదట  ఆదిశక్తిగా(the primary force)ఉన్నది. అది "ఆది తలం". ఆదిలో కేవలం ఒకే రకమైన శక్తి ఉన్నది.

      ఆరు క్రమ క్రమంగా పెరుగుతున్న సాంద్రత గల తలాల నుంచి క్రిందికి దిగి భౌతిక తలంగా మారింది. యోగులు ఏం చెబుతున్నారంటే... పై ఆరింటి గురించి మనకు ఏమీ తెలియదు. మనకు తెలిసింది ఏమిటంటే... భౌతిక జగత్తులో ఏడు ఉప తలాలు. మనము చెప్పుకుంటున్న ఈ ఏడు తలాలు, భౌతిక తలం లోని ఏడు ఉపతలాలు మాత్రమే. అవేమిటంటే.....

.(7.1)--భౌతిక - ఆది
 (7.2)--భౌతిక - అనుపాదక
 (7.3)--భౌతిక - ఆత్మ
 (7.4)--భౌతిక - విజ్ఞాన
 (7.5)--భౌతిక - మనస్సు (అరూపా మరియూ సరూపా)
 (7.6)--భౌతిక - కామ
 (7.7)--భౌతిక - భౌతిక తలాలు.

 మనం ఆత్మ గురించి మాట్లాడుతున్నా, ఆది గురించి మాట్లాడుతున్నా... మనకి అసలు ఆత్మ గురించి గానీ ఆ ఆది తలం గురించి గానీ ఏమీ అర్థం కాదు. అర్థమైన వారు మహా యోగులు అవుతారు.  మనం దేని గురించి మాట్లాడుతున్నా, భౌతిక తలంలోని, ఏడవ తలంలోని... ఆ ఉప భాగమై ఉంటుంది. నిజానికి మనం ఎక్కడున్నాము అంటే..... భౌతిక జగత్తులోని మనోమయ సరూపా తలం లో ఉన్నాము. (7.5 తలం). నామము, రూపము లేకపోతే మనకు ఏది అర్థం కాదు .యోగులు మానసిక తలం లోని "అరూపా స్థితి" లో జీవిస్తున్నారు. వారు ఎవరైనా సరే..... శ్రీరామ శర్మ ఆచార్య కావచ్చు, మాస్టర్ సి.వి.వి కావచ్చు, మహావతార్ బాబాజీ కావచ్చు. భౌతిక శరీర ధారి ఎవరైనా ఇది దాటి వెళ్ళలేరు.

ఈ స్థితిని శ్రీ అరవింద ఘోష్ supramental descent అన్నారు. కానీ  గురువులందరూ ఎక్కడున్నారంటే గాయత్రీ మంత్రం లోని  "స్వః తలం" లోనే ఉన్నారు. కానీ మనకి చెప్పడానికి క్రిందికి దిగివచ్చారు. మానవ జాతి ఇంకా ఆధ్యాత్మిక విద్య లోకి ప్రవేశించి ఉన్నది తప్ప .....ఇంకా మానవజాతికి, ఆధ్యాత్మిక విద్య ఏమీ తెలియదు. ఎప్పుడు తెలుస్తుంది? జ్వాలా కూలుడు  వ్రాసిన పుస్తకం "the externalisation of hierarchy"  మనం మొదలు పెట్టినప్పుడు. సప్త ఋషులు బాహ్య అభివ్యక్తీకరణ జరిగినప్పుడు ఆధ్యాత్మిక విద్య భూమిమీద స్థిరపడుతుంది.(సశేషం)

"ఇంతకూ మనం స్వతంత్రులమా కాదా ?"

"ఇంతకూ మనం స్వతంత్రులమా కాదా ?"
మన మనసుచేసే ఆలోచనలు, శరీర కదలికలు దేనిలోనూ మనం పూర్తి స్వాతంత్రులం కాదు. కొద్దిపాటి సూక్ష్మదృష్టితో ఆలోచిస్తే ఈ విషయం అవగాహన అవుతుంది. మనస్సు, శరీరం పూర్తిగా దైవాధీనమని గుర్తించటమే భక్తి. దీనిని సదా మననం చేయటమే శరణాగతి. ఎంతటి మహా వృక్షానికైనా బీజం ఎలా అయితే ఆధారంగా ఉందో అలాగే ప్రతి ప్రాణికి ఆత్మగా దైవం ఆధారంగా ఉంది. మనం పలు రూపాల్లో కొలిచే దైవాన్ని శక్తిరూపంగా తెలుసుకున్న రోజు ఆ దైవం ఈ విశ్వానికి ఎలా ఆధారమయ్యిందో తేటతెల్లమవుతుంది. ఆ శక్తే మన మనోదేహాలను నడుపుతోంది !

{ఆధార గ్రంథం : "శ్రీరమణీయం"}
_'మనోదేహాలు దైవాధీనాలే !'-

మంత్రం ఫలించాలంటే ఈ మూడు తప్పనిసరి.....

మంత్రం ఫలించాలంటే ఈ మూడు తప్పనిసరి.....


ఏదైనా విషయాన్ని విన్నప్పుడు, విషయం మీద ఇది వాస్తవం అని నమ్మకం ఉండాలి, దానికి ముందు ఆ విషయం చెప్పిన వ్యక్తి మీద విశ్వాసం ఉండాలి. తర్వాత ఆ విషయం ప్రతిపాదించే అంశం పై విశ్వాసం ఉండాలి. అంటే వాక్యం, వాక్య తాత్పర్యం, ఆ వాక్యాన్ని పలికిన వ్యక్తిపై ఆదరం ఉన్నట్టయితే ఆ వాక్యం సరియైన అర్థాన్ని గోచరింపజేస్తున్నట్టు. పెద్దలు ఉపదేశం చేసే మంత్రం తత్ సిద్ధిని అందించాలి..... అంటే మూడింటియందు తప్పని సరిగా విశ్వాసం ఉండి తీరాలి అని శాస్త్రం చెబుతుంది.

మంత్రే తత్ దేవతాయాంచ తదా మంత్రప్రదే గురౌ |
త్రిశు భక్తి సదా కార్యా సాధి ప్రథమ సాధనం ||

మంత్రం యందు భక్తి కావాలి. మంత్ర ప్రతిపాద్యమైన దేవత యందు విశ్వాసం కావాలి. మంత్ర ప్రతిపాద్యమైన దేవత అంటే మంత్రం వల్ల తెలిసే వ్యక్తి లేక మంత్రం యొక్క తాత్పర్యము అని అర్థం. క్షీరము అంటే పాలు అని అర్థం కాదు, అది అనువాదం అని అంటారు. తెల్లటి పుష్టి కలిగించే ద్రవాహారం, దానికి పాలు అని పేరు. అంటే క్షీరం అనే శబ్దం ఒక వస్తువును సూచిస్తుంది. ఆ వస్తువు దాని అర్థం అవుతుంది. అట్లా మంత్రం అనగానే ఆయా మంత్రంలోని పదాల అర్థం అని కాదు, ఆ మంత్రం ప్రతిపాదించే దేవతా విశేషం ఏదో ఆ మంత్రానికి అర్థం అవుతుంది. ఆ దేవతా విశేషాన్ని కనిపించేటట్టుగా స్పష్టం అయితే అప్పుడు మంత్ర అర్థం తెలిసినట్లు. అంతే కాని మంత్రంలో పదాల అర్థం మాత్రమే తెలుసు అని అంటే మంత్ర తాత్పర్యం తెలియదు అనే లెక్క. మంత్రం గోచరించాలి అంటే మంత్రాన్ని వినవల్సిన క్రమంలో విని, అనుసంధించే క్రమంలో అనుసంధిస్తేనే ఫలిస్తుంది. మంత్రం పై విశ్వాసం అంటే ఆ మంత్రం యొక్క నియమాలపై విశ్వాసం అని అర్థం. ఎవరో ఎవరికో చెబుతుంటే విని, పుస్తకం చూసి చేస్తే మంత్రం ఫలించదు. ఒక గురు ముఖతః శ్రవణం చేసినప్పుడు మాత్రమే ఫలిస్తుంది. ఇది మంత్రానికి నియమం.


మంత్రాలు రెండు రకాలు అవి 1. స్వరం కల్గినవి, 2. స్వరం లేనివి.

 విష్ణు సహస్ర నామాలలో ఉన్నవి, ఎన్నో మంత్రాలు. ఒక్కోటి ఒక్కో ఋషి దర్శించినవి. ఇవన్నీ స్వరం లేనివి.... కానీ మననం చేస్తే కాపాడేవి, అందుకే అవి మంత్రాలు. గాయత్రి మంత్రం లాంటివి స్వరం కల్గినవి. ఈ మంత్రాన్ని విశ్వామిత్రుడు అనే మహర్షి దర్షించాడు. దాన్ని తర్వాతి వారికి అందించాడు.


విశ్వామిత్రుడు ఆ మంత్రాన్ని ఒక స్వరంతో ఉపాసించాడు. అట్లా స్వరం కల మంత్రాలకి ఒక్కో వేదంలో ఒక్కో స్వరం ఉంటుంది. కానీ ఈ మద్య కాలంలో గాయత్రి మంత్రానికి తోచిన స్వరాలు కల్పిస్తున్నారు. స్వరం మార్చి చదవడం తప్పు. అట్లా చేయడం ఆ మంత్రార్థమైన దేవతని హింసించినట్లు అవుతుంది. అపౌరుషేయం అయిన వేద రాశికి స్వరం మారిస్తే అది శుభం కాదు. విశ్వామిత్రుడు కూడా ఆ మంత్రాన్ని తయారు చేయలేదు. దాన్ని దర్శించి ఇచ్చాడు. మంత్రానికి స్వరమే ప్రాణం అని అంటారు. అట్లా మంత్రాలని పాటించడం అంటే దానికున్న స్వరంతోనే ఉపాసించాలి. మంత్రం యందు భక్తి అంటే ఇది.


ఈ మద్య కాలంలో గాయత్రి మంత్రం అనగానే ఒక స్త్రీరూపం వేస్తున్నారు. కానీ ఆ మంత్రానికి తాత్పర్యం ఎవరు అనేది ఆ మంత్ర ద్రష్టని అడగాలి. ఆయన చేసిన గాయత్రి మంత్ర ప్రభావంచే ఆయన రాముడినే శిష్యుడిగా పొందాడు. ఇది తాను చేసిన మంత్ర మహిమ. ఆ మంత్రానికి తాత్పర్యం రాముడు అని గుర్తించాడు, తత్ ఫలితంగా శ్రీరామచంద్రుడిని సీతమ్మతో చేర్చి తాని ఆర్జించిన తపో శక్తి స్వామి పాదాలయందు అర్పించాడు. ఇది ఫలితం అని అనుకున్నాడు. అందుకే సీతా రామ కళ్యాణం అయ్యాక ఆయన చరిత్రలో ఎక్కడ కనిపించడు, కారణం ఆ మంత్రానికి తాత్పర్యాన్ని పొంది సిద్ధుడు అయ్యాడు. గాయత్రి మంత్రానికి తాత్పర్యం సూర్య మండలానికి మధ్య ఉండే దివ్యమైన సౌందర్య రాశి ఒక పురుష స్వరూపం అని తెలుస్తుంది. దాని తాత్పర్యాన్ని సూచిస్తూ ఒక శ్లోకం చెబుతుంటారు.

ధ్యేయః సదా సవితృ మండల మధ్యవర్తి నారాయణః సరసిజాసనః సన్నివిష్టః

కేయూరవాన్ మకర కుండలవాన్ కిరీటీ హారీ హిరణ్మయవపుః భృత శంఖ చక్రః

సూర్యగోళపు మధ్యన ఉండే, విశాలమైన నేత్రాలు కల్గిన, చేతనాచేతనముల లోన, బయట ఉండి నడిపే ధివ్యమంగళ విగ్రహానికి నమస్కరిస్తున్నా అని అర్థం. గాయత్రి మంత్ర అర్థాన్ని ఇలా చెబుతారు. ఇది ఉపనిషత్తులు చెప్పినదాన్నే శ్లోకంగా ఎవరో అందించారు. చాందోగ్యం అనే ఉపనిషత్తు సూర్య మండలానికి మధ్యన ఎవరు ఉన్నారు అని ప్రశ్నవేసుకొని సమాధానంగా "యయేశో అంతరాదిత్యే హిరణ్మయ పురుషః" అని అంటుంది. సూర్యగోళపు మధ్యన ఉండే ఆయన, పాదాలనుండి కేశాల వరకు ప్రకాశవంతమైఅన రూపం కల పురుషుడు అని చెబుతుంది. గాయత్రి మంత్ర అర్థం సూర్యమండలం మధ్యలో ఉండి తేజస్సుకు కారణమేదో అది నాలో ఉండే బుద్దిని కూడా ప్రేరేపించి నన్నూ మంచి మార్గంలో నడుపుగాక. అది పురుషుడిని చెబుతుంది కనక 'యహ' అని ఆ మంత్రంలో ఉంటుంది. స్త్రీ రూపం దాని అర్థం కాదు అనేది గుర్తించాలి. అది జగత్ కారణమైన తత్వాన్ని తెలిపేది. శ్రీకృష్ణుడు భగవద్గీతలో చెప్పాడు.

యదాదిత్య గతం తేజః జగత్ భాసయతేఖిలం
యద్ చంద్రమసి యచ్చాగ్నౌ తత్తేజోవిద్దిమామకం

జగత్తుని రక్షించగల సూర్యుడి మధ్య ఉన్న తేజస్సు ఎదైతే ఉందో, ఆహ్లాదాన్నిచ్చే చంద్రుడిలో కాంతిలీడే తేజస్సు ఏదైతే ఉందో అది నాదే అని చెప్పాడు.

మంత్రంలో అదిష్టాన మూర్తి ఉండాలి, ఆయన అలౌకికమై ఉండాలి, జగత్ కారణమై ఉండాలి. అప్పుడు సాత్వికం అవుతుంది. లోకంలో ఎన్నో మంత్రాలు ఉండవచ్చు, కానీ ఏది స్వీకరించతగునో వాటినే స్వీకరించాలి. మంత్ర ప్రతిపాద్యమైన దేవత యందు విశ్వాసం అంటే ఇది.


దానికి తోడు మంత్రాన్ని ఒక గురువు ద్వారానే పొందాలి. ఈ మంత్రం వీడికి ఫలించుగాక అని గురువు సంకల్పించి ఉపదేశం చేస్తాడు కనక ఆ సంకల్పానికి ఒక శక్తి విశేషం ఉంటుంది. అయితే గురువు ద్వారానే ఎందుకు పొందాలి అంటే ఈ కాలంలో ఎందరో వారికి తోచిన మంత్రాలని వాటికి స్వరాలను కల్పించి చలామని చేస్తున్నారు. అసలు ఏదో, నకిలీ ఏదో కూడా తెలియనంతగా స్థితిలో లోకం సాగుతోంది. ఈ నాడు ఎందరెందరికి గాయత్రి మంతాలు తయారయ్యాయో చూస్తే అర్థం అవుతుంది. అందుకే మంత్రం అనేది పొందాలి అంటే దాన్ని దర్శించినవాడై ఉండాలి. అది మనకు ఫలించాలి అనే వాత్సల్యంతో వారు అందించాలి.


అట్లా మంత్రం, మంత్రం తెలిపే దేవతా విశేషం, మంత్రాన్ని అందించే గురువు ఈ మూడు ఒక చోట చేరితే, ఈ మూడింటిపై విశ్వాసం ఉంటే అది మొదటి మెట్టు అవుతుంది, ఆ మంత్రం అనేది తప్పక ఫలిస్తుంది.

🌹 వృక్ష దేవతలు - వారి విశిష్టత 🌹

🌹 వృక్ష దేవతలు - వారి విశిష్టత 🌹

హిందువులు అన్ని జీవుల్లోను దేవుణ్ని చూశారు. అందువల్లనే ఆవులు వంటివి పూజనీయ జంతవులయ్యాయి. అలాగే కొన్ని పర్వతాలు పుణ్య స్థలాలయ్యాయి. కొన్ని నదులు పుణ్య నదులయ్యాయి. వాటికి ఆ పవిత్రత ఏ విధంగా వచ్చిందో వివరించే కథలు కూడా ఉన్నాయి. అలాగే చెట్లలో కూడా దేవుణ్ని చూశారు. కొన్ని చెట్లను దేవతా వృక్షాలన్నారు.

నిజానికి చెట్లు భూమి మీద సౌరశక్తిని గ్రహించుకునే కేంద్రాల్లో ఒకటి. అవి మనకు కాయలు, పండ్లు, పువ్వులు, ఔషధాలు ఇవ్వడంతో బాటు వంట చెరుకు వంటివి ఇచ్చి మానవాళి మనుగడకు ఎంతగానో తోడ్పడుతున్నాయి. కాగా చెట్లకు మనుషుల మాదిరి ఆనందం, బాధ వంటివి ఉంటాయని మనువు పేర్కొన్నారు. అది ఆధునిక విజ్ఞాన శాస్త్రరీత్యా కూడా నిరూపితమయింది. భారతీయ రుషులు సైతం కొన్ని వృక్షాలను పవిత్రమైనవిగా పేర్కొన్నారు. ఇక ఆర్యులు చెట్లతో సహా ప్రకృతి శక్తులను పూజించేవారు. హిందువులు పవిత్ర మైన వృక్ష జాతులుగా పేర్కొనే వాటిలో తులసి, రావి (అశ్వత్థం), వేప, మారేడు, మర్రి, అశోక, ఉసిరి మరి కొన్ని ఉన్నాయి. దేవతా వృక్షాలుగా పేర్కొనే వాటిలో కొన్నిటికి అద్భుతమైన ఔషధ శక్తులు ఉండడం విశేషం. కొన్ని దేవతా వృక్షాల విశేషాలు తెలుసుకుందాం.

🌹 తులసి
తులసి పవిత్రమైనదని అందరికీ తెలుసు. ప్రతి ఇంటిలో తులసి ఉండాల్సిన అవసరముంది. తులసి కథ అందరికీ తెలిసిందే. విష్ణుమూర్తికి తులసి ప్రీతికరమని,దానితోఆయనకు పూజ పుణ్యప్రదమనేది అందరికీ తెలిసిందే. తులసిని పవి త్రంగా ఉన్నప్పుడే ముట్టుకోవచ్చని, అనవసరంగా తుంచరాదనే నియమాలు కూడా ఉన్నాయి. తులసి పవిత్రతని చెప్పే ఒక శ్లోకం ఉంది. అది

యన్మూలే సర్వ తీర్థాని, యన్మధ్యే సర్వ దేవతా:
యదగ్రే సర్వ వేదాశ్చ, తులసీం త్వాం నమామ్యహం

మూలంలో సర్వ తీర్థాలు, మధ్య భాగంలో సర్వ దేవతలు, అగ్రభాగంలో సర్వ వేదాలు గల తులసి కి నమస్కరిస్తున్నాను అని దీని అర్థం. తులసికి ఎన్నో ఔషధ గుణాలున్నాయన్నవిషయం తెలిసిందే. తులసికి మనస్సును ఉద్వేగాలను, శరీరాన్ని పరిశుద్ధం చేసే శక్తి ఉందని చెబుతారు. అందువల్లనే యోగులు, సాధువులు వంటి వారు తులసి మాలను మెడలో ధరిస్తుంటారు. ఇతరుల చెడు భావాలను ఎదుర్కొని దూరం చేసే శక్తి తులసికి ఉంది. అంత ఎందుకు తులసిని స్పృశించడమే మనలను శుద్ధి చేస్తుందని చెబుతారు.

🌹 రావి
దేవతా వృక్షాల్లో రావి(అశ్వత్థం)ఒకటి. అశ్వత్థం సాక్షాత్తు విష్ణుమూర్తి స్వరూపం. రావి చెట్టులో త్రిమూర్తులు ఉన్నారని చెప్పే శ్లోకం కూడా ఉంది. అది

మూలతో బ్రహ్మ రూపాయ, మధ్యతో విష్ణు రూపిణి
అగ్రత: శివ రూపాయ, వృక్ష రాజాయతే నమ:

ఈ వృక్షం మూలం వద్ద్ద బ్రహ్మ, మధ్యలో విష్ణువు, అగ్రంలో శివుడు ఉన్నారని దీని అర్థం. ఇక రావి చెట్టు విష్ణువు రూపమని చెబుతారు. అందువల్లనే అశ్వత్థ నారాయణుడు అనే పేరు కూడా ఆయనకు ఉంది. మొహంజొదారో లో దొరికిన ఒక ముద్రలో సింధులోయ నాగరికతకు చెందిన ప్రజలు అశ్వత్థ వృక్షాన్ని పూజిస్తున్న దృశ్యం బయటపడింది. దేవదానవ యుద్ధంలో దేవతలు ఓడిపోయిన ఒక సందర్భంలో విష్ణువు అశ్వత్థ వృక్షంగా మారాడని పురాణాలు చెబుతున్నాయి. ఆయన ఆ చెట్టు రూపం దాల్చినందున దానికి పవిత్రత వచ్చిందని చెబుతారు. కృష్ణ నిర్యాణం కూడా ఈ చెట్టు కిందే జరిగిందని కొందరు చెబుతారు. స్త్రీలు సంతానం కోసం ఈ చెట్టు మొదలుకు గాని దాని కొమ్మలకు గాని ఎర్ర వస్త్రం గాని, ఎర్ర దారం గాని కట్టే ఆచారం ఉంది. ఏ చెట్టును నరకడమైనా పాపమే కాగా అశ్వత్థ వృక్షాన్ని నరకడం మహాపాపమని ఒక పురాణ వచనం. బుద్ధునికి ఈ చెట్టు కిందే జ్ఞానోదయం అయిందని చెబుతారు. అందువల్ల వారు దానిని బోధి వృక్షమని, జ్ఞాన వృక్షమని వ్యవహరిస్తారు.

🌹 వేప
వేపచెట్టు లక్ష్మీ దేవి స్వరూపమని చెబుతారు. అందువల్లనే విష్ణు రూపమైన రావి చెట్టుకు, లక్ష్మీ రూపమైన వేప చెట్టును ఒకే చోట పాతి వాటికి వివాహం చేసే ఆచారం కూడా ఉంది. ఉత్తర హిందూస్థానంలో వేప చెట్టును నీమారి దేవిగా వ్యవహరిస్తారు. కొన్ని శుద్ధి కార్యక్రమాల్లో వేప రెమ్మలను ఉపయోగిస్తారు. వేపలో ఉన్న ఔషధ గుణాలు తెలిసినవే. వేప‌ చెట్టు గాలే శరీరానికి మంచిదని అంటారు. దాని ఆకులు క్రిమి సంహారిణిగా ఉపయోగిస్తాయి. దాని బెరడు కొన్ని రకా ల చర్మ వ్యాధుల చికిత్సలో ఉపయోగపడుతుంది.

🌹 మారేడు
మారేడు పత్రాలనే సంస్కృతంలో బిల్వ పత్రాలంటారు. మారేడు శివునికి ప్రీతికరం. అందుకే ఆయనకు లక్ష పత్రి పూజలో కూడా బిల్వాలనే వాడతారు. అది దేవతా వృక్షమై నందునే దానిని కొన్ని రోజులలో, తిథులలో కోయరాదనే నిబంధన కూడా ఉంది. కోసేటప్పుడు కూడా ఒక శ్లోకం చదివి నమస్కరించి కోయాలంటారు.
ఆ శ్లోకం
అమృతోద్భవ శీవృక్ష మహాదేవ ప్రియ: సదా
గృహ్ణామి తవ పత్రాణి శివపూజార్థమాదరాత్‌

మారేడుకు అమృతం నుంచి ఉద్భవించిందని, శ్రీ వృక్షమని పేర్లు. అలాగే ఎప్పుడూ శివునికి ఇష్టమైనది. అటువంటి నీ పత్రాలను శివ పూజ నిమిత్తం కోస్తున్నాను అని దీని అర్థం. మారేడు లక్ష్మీ దేవికి ప్రీతికరం. మూడుగా కలసి ఉన్న బిల్వ దళాలను శివుని పూజకు వాడుతారు. ఈ మూడు పత్రాల దళం శివుని మూడు కనులకు ప్రతీక అని భావిస్తారు. జైనులకు కూడా ఇది పవిత్ర వృక్షం. వారి గురువుల్లో ఒకరైన 23వ తీర్ధంకరుడు భగవాన్‌ పరస్‌నాథ్‌జీ మారేడు వృక్షం కిందే నిర్వాణం (జ్ఞానోదయం పొందారని) భావిస్తారు. మారేడులో ఔషధ గుణాలు అధికం. కడుపులో మంటకు కారణమయ్యే ఎసిడిటీ వంటి సమస్యలకు, కొన్ని ఉదర సంబంధ వ్యాధులకు మారేడు చూర్ణం, మారేడు ఆకుల కషాయం పనికొస్తుంది.

🌹 జమ్మి
జమ్మి చెట్టు దేవతా వృక్షాల్లో ఒకటి. సంస్కృతంలో దీనిని శమీ వృక్షంగా పేర్కొంటారు. జమ్మి చెట్టును తాకడం కూడా పుణ్యప్రదమని చెబుతారు. జమ్మి చెట్టు గొప్పతనాన్ని వివరించే ఒక శ్లోకం కూడా ఉంది. అది

శమి శమయతే పాపం, శమి శత్రు వినాశిని
అర్జునస్య ధనుర్ధారి, రామస్య ప్రియ దర్శిని

శమి శత్రువులను నశింపజేస్తుందని, పాండవుల ఆయుధాలను మోసినదని, రామునికి ప్రియమైనదని దీని అర్థం. ఈ వృక్షం పైనే అజ్ఞాతవాసంలో పాండవులు తమ ఆయుధాలు దాచారు. అలాగే రాముడు లంకపై యుద్ధానికి వెళుతున్నపుడు ఈ వృక్ష అధిష్ఠాన దేవతే ఆయనకు విజయం సిద్ధిస్తుందని చెప్పినట్లు ఒక కథ అలాగే అగ్ని దేవుడు ఒక పర్యాయం భృగు మహర్షి కోపం నుంచి తప్పించుకోవడానికి ఈ చెట్టులోదాగి ఉన్నాడని కథ. ఈ చెట్టు బెరడనును కుష్ఠు రోగం, గాయాలు, శరీరంపై వచ్చే వ్రణాలు వంటి వాటి చికిత్సలో ఉపయోగిస్తారు. ఈ చెట్టు బెరడు పొడి గొంతు నొప్పి, ఆస్త్మా మరెన్నో రోగాల చికిత్సలో ఉపయోగపడుతుంది. గింజలు, రెమ్మలు రక్తంలో చక్కెర స్థాయిని తగ్గించేందుకు, శ్వాసకోశ సంబంధ వ్యాధుల నివారణకు ఉపయోగిస్తుంది.

🌹 ఉసిరి
ఉసిరిని శ్రీమహా విష్ణువు రూపంగా భావిస్తారు. అందరికీ తెలిసిన వన భోజనాలు ఉసిరి చెట్టు వనంలో లేదా ఉసిరి చెట్టు ఉన్న వనంలో చేయాలంటారు. కార్తీక మాసంలో ఈ చెట్టు ను శ్రీమహా విష్ణువు రూపంలో ఎక్కువగా ఆరాధిస్తుంటారు. ఉసిరి కాయల మీద వత్తులు పెట్టి వెలిగించే సంప్రదాయం కూడా ఉంది. ఉసిరి చెట్టులో ఎన్నో ఔషధ గుణాలు ఉన్నాయి. ఆయుర్వేదం లో వాడే ప్రసిద్ధ ఔషధమైన త్రిఫల చూర్ణంలో ఉసిరి పొడి కూడా ఒక భాగం.

🌹 మేడి
మేడి చెట్టుకింద దత్తాత్రేయుల వారు కూర్చుని ఉంటారు. త్రిమూర్త్యాత్మకుడు ఎప్పుడూ ఏ చెట్టు నీడనుంటాడో అది పవిత్రమైనది కాక మరేమవుతుంది. అది దేవతా వృక్షమే. ఎండిన మేడి పళ్లను ఆరోగ్యం కోసం కూడా వాడతారు.

🌹 *మర్రి
మర్రి చెట్టును కూడా త్రిమూర్త్యాత్మక స్వరూపంగా భావిస్తారు. ఈ చెట్టును చాలా సంస్కృతుల్లో జీవానికి, సంతాన సాఫల్యతకు చిహ్నంగా భావిస్తారు. అందువల్లనే సంతానం లేనివారు మర్రి చెట్టును పూజించే ఆచారం ఉంది. అలాగే దీనిని ఏ సమయంలోనూ నరికి వేయరాదన్నది పురాణాలలో పేర్కొన్నారు. సర్వ లోకాలకూ గురువుగా భావించే జ్ఞాన స్వరూపుడైన మేధా దక్షిణామూర్తి మర్రి వృక్ష ఛాయలోనే ఉంటాడు. పశ్చిమ బెంగాల్‌ హౌరాలోని ఇండియన్‌ బొటాని కల్‌ గార్డెన్‌లో ఉన్న మర్రి చెట్టు ప్రపంచంలోనే అతి పెద్దది.

🌹 అశోక
ఈ చెట్టును కామ దేవునికి ప్రతీకగా భావిస్తారు. ఈ పువ్వులను ఆలయ అలంకరణలో ఉపయోగిస్తారు. బుద్ధుడు అశోక వృక్షం కిందే జన్మించాడని చెబుతారు. అందువల్ల వీటిని బౌద్ధారామాల్లో ఎక్కువగా నాటుతుంటారు. అశోక వృక్షం కూడా పవిత్ర వృక్షం ఒకటి. పుష్పాల నుంచి తీసే ఎసెన్స లో ఈ పుష్పాలకు ప్రత్యేక స్థానం ఉంది.ఇది దట్టమైనాకులతో నిటారుగానిలబడే చిన్నది. ఇది పువాసన కల ఎరుపు రంగు పుష్పాలతో ఉంటుంది. ఏప్రిల్‌, మే నెల్లో ఈ చెట్టు పుష్పిస్తుంది. హిమాలయాల తూర్పు, మధ్య ప్రదేశ్‌ లోను, ముంబై పశ్చిమ తీర ప్రంతంలోనూ ఇది కనిపిస్తుం ది.అశోక అంటే సంస్కృతంలో శోకంలేనిది లేదా శోకాన్ని దూరం చేసేది అనేఅర్థాలు చెప్పుకోవచ్చు. దీనికి ప్రాంతీయ భాషల్లో పలు పేర్లు ఉన్నాయి.

🌹 మామిడి
మామిడి చెట్టు కూడా ఒక దేవతా వృక్షమే. రామాయణం, మహాభారతం, ఇతర పురాణాల్లో దీని ప్రస్తావన ఉంది. ఈ మామిడిపండు పండుగా ప్రేమకు, సంతానసాఫల్యతకు చిహ్నంగా భావిస్తారు. ఏ శుభ కార్యమైనా మామిడి ఆకు తోరణాలు కట్టకుండా ప్రారంభం కాదు. ఈ ఆకులకు ఎక్కువ మంది చేరిన చోట ఏర్పడే కాలుష్యాన్ని తొలగించే గుణం ఉందని కూడా చెబుతారు.

🌹 కొబ్బరి
కొబ్బరి చెట్టును కల్ప వృక్షంగా వ్యవహరిస్తారు. అన్ని దైవసంబందమైన కార్యాలనూ కొబ్బరికాయను కొట్టి ప్రారంభిస్తారు. పూర్ణ కుంభంలో పై నుంచేది కొబ్బరికాయనే. ఇక కొబ్బరికాయను శివ స్వరూపంగా దానిపై ఉన్నమూడు నల్ల మచ్చలను ఆయన త్రినేత్రాలుగా పేర్కొంటుంటారు. కొబ్బరికాయ నీరు మనుషులు తాకని స్వచ్చమైన జలమని నమ్ముతారు. అటువంటిది మరే పండు విషయంలోనూ లేదు, దేవతలకు కొబ్బరి నీటితో అభిషేకం చేయడం కూడా చేస్తుంటారు.

🌹 అరటి
అరటి చెట్టులోని ప్రతి భాగం ఏదో విధంగా మానవునికి ఉపయోగపడేదే. అరటి చెట్టును శుభ కార్యాసమయంలో ద్వారాలకు కడతారు. ఇక ప్రసాద వితరణకు ఈ ఆకులను ఉపయోగిస్తారు. కొన్ని చోట్ల భోజనాలకు వీటిని ఉపయోగిస్తారు. కొన్ని ప్రాంతాల్లోకదలీ వ్రతం పేరుతో అరటి చెట్టుకు పూజచేస్తారు.

🌹 చందనం
చందనం చెక్క ఆరగదీయడం వల్ల వచ్చే చందనం నిత్య పూజలో ఒక భాగం కనుక దానికి ఎంతో ప్రాముఖ్యత ఉంది అందులో దానిని ఇచ్చే చందన వృక్షాన్ని దేవతా వృక్షంగా భావిస్తారు.

🌹 వెదురు
దేవునికి చెందిదేదైనా పవిత్రమైనదనే భావంతో కృష్ణుని వేణువు తయారైన వెదురును కూడా దేవతా వృక్షంగా భావిస్తుంటారు. హిందీలో బన్సూరి అంటే వేణువు. కృష్ణుడు చేతిలో వేణువు కలిగి ఉంటాడు కనుక ఆయనను బన్సీలాల్‌ అని కూడా పిలుస్తుంటారు.
🌹 🌹 🌹 🌹 🌹
🙏 ప్రసాద్

🌹 విజ్ఞానము - వేదాంతము 🌹 గ్రంధులు - చక్రాలు 2

🌹 విజ్ఞానము - వేదాంతము 🌹
(దేహో దేవాలయ ప్రోక్తః)

 గ్రంధులు - చక్రాలు 2 :
✍ భట్టాచార్య

సవ్యమైన గ్రంధుల స్రావము మన శరీరంలో ఉంటే దానిని అమృతం ఉంటారు. అమృత స్రావము మన శరీరంలో 72,000 నాడుల్లో సరిగ్గా ప్రవహించినప్పుడు నీవు పరిపూర్ణమైనటువంటి వ్యక్తి గా మారతావు.  అది భారతీయ యోగశాస్త్రం ప్రపంచానికి అందజేసినటువంటి ఆదర్శం ,లక్ష్యం.

   జీవాత్మ ఉంది. ఆ జీవాత్మ శరీరాలను నిర్మించుకుంటుంది.  శరీరాలు నిర్మించుకున్నటువంటి జీవాత్మ...తన పరిణామ క్రమంలో రకరకాల స్థాయిలు దాటి ఒక స్థాయికి వచ్చిన తర్వాత తానే భగవత్ స్వరూపం గా మారుతుంది అని అంటాము. కాని ఇది నిరూపించడానికి చాలా కాలం పడుతుందేమో!

 పదార్థం, ఆత్మ లేదా చేతనత్వం వైపు వెళ్లాలి. ఆత్మ లేక చేతనత్వము పదార్థం లోపలకు వెళ్ళాలి.  ఇవి రెండు వేరు వేరు గానే ఉంటాయి. పదార్థం పదార్థం గానే ఉంటుంది. చేతనత్వం, చేతనత్వం గానే ఉంటుంది. చేతనత్వం పదార్ధాన్ని ఉపయోగించుకుంటూ.... "నేను" పదార్థం కాను అని తెలుసు కోవాలి. పదార్థం పదార్థం గానే ఉంటుంది. అది సృష్టించబడదు. నశించబడదు. అలాగే శక్తిని కూడా సృజింపలేము.నాశము చేయలేము. (Law of conservation of mass and law of conservation of energy) ఈ నియమాలను ఆధునిక సైన్సు ప్రతిపాదించింది. అందుచేత పదార్ధం పదార్ధమే. చేతనత్వం మారదు. కానీ చేతనత్వపు స్థాయిలలో మార్పు ఉంటుంది.

 చేతనత్వానికి శాస్త్రవేత్తలు వాడే పదం ఏమిటంటే... "శక్తి". శక్తి మారదు. మరియు నాశనం చేయబడదు. ఇప్పుడు శక్తి పదార్థాలను ఉపయోగించు కొంటుంది. ఉపయోగించుకొని "నేను" పదార్ధాన్ని అంటుంది. నేను పదార్థమును. నేను ఈ శరీరాన్ని అనుకుంటుంది. అది మాయ. అది పోగొట్టుకోవాలి. అంతేగానీ ప్రకృతిలో మాయ లేదు. అంతా వాస్తవమే.

 గ్రంధులను రెండు రకాలుగా విభజించవచ్చు 1. lymphatic glands.  మానవ శరీరంలో ఉన్న చెత్తాచెదారాన్ని బయటకు పంపడానికి ఉపయోగపడతాయి. అందుచేత వీటిని "డ్రైనేజీ గ్రంధులు" అంటారు.  బ్రహ్మాండం లో ఉన్నది పిండంలో ఉంటుంది.

   1. Lymphatic glands కదా!  రెండవ రకం గ్రంధులు మరల రెండు రకాలు. అందులో ఒకటి (duct glands ) నాళ గ్రంధులు. రెండవది (duct less glands) వినాళ గ్రంధులు.  నాళ  గ్రంధులకు ఉదాహరణ... నోటిలో ఉన్న లాలాజల గ్రంధులు, చర్మంలో ఉన్న స్వేదగ్రంధులు, పాంక్రియాస్,  లివర్ మొదలగునవి.

    రెండో రకమైన వినాళ గ్రంధులు (duct less glands).... ఇవి వాహన నాళికలు లేకుండా, వాటి స్రావాలు రక్తంలోకి నేరుగా శోషించబడతాయి. ఈ వినాళగ్రంధులను "ఎండోక్రైన్ అవయవాలు" అంటారు. అవి ఉత్పత్తి చేసే పదార్థాలను అంతః స్రావాలు అంటారు. కానీ అవి పనిచేసే తీరు ఎండోక్రైన్ వ్యవస్థ మీద ఆధారపడి ఉంటుంది.

 1. పీనియల్ గ్రంధి : సహస్రారము.... ఈ గ్రంథి మనలను కాంతి ఎలా ప్రభావితం చేస్తుందో తెలుపుతుంది. మానవజాతి ఎప్పుడైతే విద్యుత్తుని  ఉపయోగించుకొని కాంతిని ఉపయోగించుకోవడం మొదలుపెట్టిందో, అప్పటి నుండి మన సహస్రార చక్రం జాగృతం అవుతోంది. ఈ గ్రంధి లింగ స్వభావం sex nature మీద కూడా ఖచ్చితమైన ప్రభావాన్ని చూపిస్తుంది. Brain growth  మీద కూడా  దీని ప్రభావం ఉంటుంది మన పూర్వీకులు పీనియల్ గ్లాండ్ అనే ఆత్మ యొక్క స్థానం గా గుర్తించారు. బాల్యావస్థలో, చాలా ప్రముఖ పాత్ర వహించే ఈ గ్రంధి తర్వాత కుంచించుకుపోవడం ఒక ఆధ్యాత్మిక రహస్యాన్ని తెలుపుతున్నట్లు ఉంది.

    ఫ్రెండ్స్ దార్శనికుడు rene descarte ప్రకారము పీనియల్ గ్లాండ్, మనస్సు - మెదడు కలిసే స్థానము అనగా మెదడు, మనస్సు యొక్క కర్మేంద్రియము, మనస్సు మెదడు యొక్క జ్ఞానేంద్రియము.  ఈ విషయాన్ని ఆదిశంకరుడు సౌందర్యలహరి లో ఇలా అన్నారు.

 సుధా సారా సారై - శ్చరణ ,యుగాళాన్తరవి గళితైః ప్రపంచం సిన్చంతి - పునరపి రసామ్నాయ మహాసా
అవాప్యత్వాం భూమిం భుజగ నిభ మధ్యుష్ట వలయం -స్వమాత్మానాం కృత్వా స్వపిషి కుల కుండే ,విహరిణి

తాత్పర్యం : కుమారీ !నీ రెండు పాదాల మధ్య నుండి స్రవించే అమృత ధారా వర్షం చేత ,72000నాడులను తడు పుతూ ,దాన్ని అమృత కిరాణ కాంతి గల చంద్రుని వది లేసి ,మళ్ళీ మూలాధారానికి చేరి ,అందులో స్వ  రూపం అయిన పాముల చుట్టలు గా చుట్టూ కోని ,పృధ్వీ తత్వం లోని సన్నని రంధ్రం ద్వారా ,కుండలినీ శక్తి వై, నువ్వు నిద్రిస్తావు .

ఈ వివరణ పీనియల్, పిట్యూటరీ గ్రంధుల జీవాత్మ లో ఉన్న గురువు యొక్క చరణయుగళం గా గుర్తించాలి.

 అనేకమంది ప్రాచీన తత్వవేత్తలకు ఇది ఆత్మ నివసించే స్థానమే. Pine Cone ఆకృతి కలిగిన ఈ చిన్న నిర్మాణం ఇప్పటికీ రహస్యంగానే ఉండిపోయింది. నేటి వైజ్ఞానికులకు మాత్రం ఇది ఒక ఆంతరిక గడియారం వలే పని చేస్తుందని నిర్ణయానికి వచ్చారు. అత్యంత చీకట్లో దాగి ఉన్నప్పటికీ, ఇది కాంతి తీవ్రతకు పరోక్షంగా స్పందిస్తుంది. ఈ గ్రంథికి కావలసిన వివరాలు కన్నుల ద్వారా అందచేయబడతాయి. సంధ్యా సమయం ఆసన్నమైనప్పుడు మాత్రమే ఈ గ్రంధి సక్రియం అవుతుంది. melanine  అనే హార్మోను స్రవించడం మొదలు పెడుతుంది. సూర్యోదయం కాగానే ఈ మెలనిన్ ఉత్పత్తి ఆగిపోతుంది.

2. పిట్యుటరీ గ్రంధి :  నిజానికి ఇది రెండు గ్రంధుల కలయిక. యాంటీరియర్ అండ్ పొష్టీరియర్  ఇది లింగ స్వభావానికి కామోద్రేకానికి సంబంధించినది. periodic phenomenon (ఒక పద్ధతి ప్రకారం మరల మరల వచ్చే సంఘటనలు) ....ఉదా:  నిద్ర, ఋతుస్రావాలు మొదలగునవి....దీని ద్వారా నియంత్రించ బడతాయి.

 ఇది నిరంతర కృషి కి సంబంధించిన గ్రంధి. శక్తిని ఉపయోగించుకొనే గ్రంధి. ఇది జీవితంలో చాలా ప్రముఖపాత్ర వహిస్తుంది. పిట్యూటరీ గ్రంథి యొక్క insufficient development  అతి స్పష్టమైన నైతిక మరియు బౌద్ధిక తగ్గుదలను చూపిస్తుంది. "సెల్ఫ్ కంట్రోల్" లేకపోవడాన్ని సూచిస్తుంది.

     ముందున్న పిట్యూటరీ భాగము మాతృభావన దాంపత్య జీవితమును(maternal-sexual instincts) నియంత్రణ చేస్తుంది. దీని సక్రియమైన పనితీరు వ్యక్తిలోని సృజనాత్మక శక్తిని పెంపొందిస్తుంది. మరియు కోమల భావాలకు శక్తినిస్తుంది. దీనినే గురుదేవులు పండిత శ్రీరామ శర్మ ఆచార్య "సజల శ్రద్ధ "అంటే మాతృ శక్తి అన్నారు.

    వెనుక పిట్యూటరీ గ్రంథి, ప్రజ్ఞను (intellect) పెంచుతుంది. సిద్ధాంతాల ద్వారా , abstract ideas ద్వారా, వాతావరణాన్ని మార్చగలిగే శక్తి నిస్తుంది. దీనినే గురుదేవులు "ప్రఖర ప్రజ్ఞ" అన్నారు.

 "హం, క్షం" దళాలుగా గల ఆజ్ఞాచక్రం ఈ శివ శక్తుల కలయికను  తెలుపుతుంది. దీనినే ఆదిశంకరులవారు "శివశక్త్యా యుక్తో...." అన్నారు.
(సశేషము)
🌹🌹🌹🌹🌹