సంకల్ప సూక్తమ్ - మనస్సుకు సత్సంకల్పము కలిగేలా చేసే సూక్తము

🌹. సంకల్ప సూక్తమ్ 🌹

🌻. మనస్సుకు సత్సంకల్పము కలిగేలా చేసే సూక్తము 🌻

📚. ప్రసాద్ భరద్వాజ


మనకు ఏదైనా పని నెరవేరాలంటే దానికి దృఢమైన సంకల్పము ఉండాలి. అన్య మనస్కంగా పని మొదలు పెడితే పని నెరవేరదు. ఆ సంకల్పము కూడా సత్సంకల్పమై యుండాలి. అలా సంకల్పం కలగాలన్న కోరికతో పఠించేదే యీ సూక్తము. ఇది శుక్ల యజుర్వేద వాజసనేయ సంహిత లోనిది. 6 మంత్రాలు కలది. యిలాటిదే మహన్యాసంలో 36 మంత్రాలు కలిగినది ఉన్నది.

దీనిని ప్రతి రోజూ నిద్రకు ముందు, లేచిన తర్వాత కూడా చదువుకోవచ్చు.


ఓం! యజ్జాగ్రతో దూరముదైతి దైవం
తదు సుప్తస్య తథైవేతి |
దూరంగమం జ్యోతిషాం జ్యోతిరేకం
తన్మే మనః శివ సంకల్పమస్తు || 1


జ్యోతి స్వరూపమైన ఆత్మ జాగ్రదావస్థలో బయటకు వెళ్లి, నిద్రావస్థలో అంతర్ముఖమౌతుంది. అనంత దూరాలకు వెళ్లేదీ, యావత్ప్రపంచానికి ప్రకాశమైనది, అద్వితీయమైన ఆ ఆత్మ నా మనసుకు సత్సంకల్పము కలిగేలా ప్రేరేపించు గాక.


యేన కర్మాణ్యపసో మనీషిణో
యఙ్ఞే కృణ్వన్తి విదథేషు ధీరాః |
యదపూర్వం యక్షమన్తిః ప్రజానాం
తన్మే మనః శివ సంకల్పమస్తు || 2


మేధావులు యఙ్ఞ కర్మలలో ఆపస్సు వంటి కర్మలను ఎందుకు చేస్తారో, బుద్ధి మంతుల ప్రార్థన లో ప్రాధాన్యమైనదేదో, ఆరాధనీయమైనదేదో ఏదైతే ప్రాణులలో నెలకొని ఉన్నదో అటువంటి ఆత్మ నా మనసుకు సత్సంకల్పము కలిగేలా ప్రేరేపించు గాక.


యత్ ప్రఙ్ఞానముత చేతో ధృతిశ్చ
యజ్జ్యోతి నరన్తనరమృతం ప్రజాసు|
యస్మాన్న ఋతే కించ న కర్మ క్రియతే
తన్మే మనః శివ సంకల్పమస్తు || 3


ఏ ఆత్మైతే ప్రఙ్ఞానం, ఙ్ఞాపక శక్తి, మనో స్థైర్యములకు ప్రాప్తి స్థానమో, ఏ ఆత్మైతే ప్రాణులలో నశించని జ్యోతి స్వరూపంగా ఉంటున్నదో, ఏ ఆత్మైతే లేకుంటే ఏ పనీ చేయజాలమో అట్టి ఆత్మ నా మనసును సత్సంకల్పం కలిగేలా ప్రేరేపించు గాక.


యేనేదం భూతం భువనం
భవిష్యత్ పరిగృహియమమృతేన సర్వమ్|
యేన యఙ్ఞస్తాయతే సప్త హోతా
తన్మే మనః శివ సంకల్పమస్తు|| 4


ఏ ఆత్మైతే భూత భవిష్యత్ వర్తమాన కాలాలన్నిటినీ గ్రహించుచున్నదో, ఏ ఆత్మైతే హోమం చేస్తున్న ఏడుగురికీ దానిని గురించి వివరిస్తుందో ఆ ఆత్మ నా మనస్సుకు సత్సంకల్పం కలిగే లాగా ప్రేరేపించు గాక.


యస్మిన్ ఋచః సామ యజూగ్ంషి
యస్మిన్ ప్రతిష్ఠితా రథనాభావివారాః|
యస్మింశ్చిత్తగ్ం సర్వమత ప్రజానాం
తన్మే మనః శివ సంకల్పమస్తు|| 5

రథ చక్రంలో ఆకులు ఎలాగైతే అమరి ఉంటాయో అలాగే ఋక్, యజుస్, సామ వేదాలు దేనిలో నెలకొని ఉన్నవో, పడుగు పేకలా జనుల మనస్సులు అన్నీ దేనిలో నెలకొని ఉన్నవో అట్టి ఆత్మ నా మనస్సుకు సత్సంకల్పాన్ని కలిగేలా ప్రేరేపించు గాక.


సుషారథిరస్వానివ యన్మనుష్యాన్
నేనీయతే౽భిశుభిర్వాజిన ఇవ |
హృత్ప్రతిష్ఠం యదజిరం ఇవిష్టం
తన్మే మనః శివ సంకల్పమస్తు || 6

ఓం శాంతిః శాంతిః శాంతిః

నేర్పరియైన సారథి అశ్వాలను క్రమశిక్షణతో ఉంచినట్లు, మానవులు గుర్రాలను పగ్గాలతో ముందుకు నడిపినట్లు, హృదయస్థానంలో ప్రతిష్ఠితమైన ఏ ఆత్మైతే మానవులను నియంత్రిస్తుంటుందో, నిత్య యౌవనంగా ఉంటుందో, అన్నిటికన్న వేగవంతమైన దో అట్టి ఆత్మ నా మనస్సుకు సత్సంకల్పము కలిగేలా ప్రేరేపించు గాక.


ఓం శాంతిః శాంతిః శాంతిః|

🌹 🌹 🌹 🌹 🌹

శివ సంకల్ప సూక్తం 

అథ శివసంకల్పాః ||

యేనే॒దం భూ॒తం భువ॑నం భవి॒ష్యత్పరి॑గృహీతమ॒మృతే॑న॒ సర్వమ్” |

యేన॑ య॒జ్ఞస్త్రా॑యతే స॒ప్తహో॑తా॒ తన్మే॒ మన॑: శి॒వస॑oక॒ల్పమ॑స్తు || ౧

యేన॒ కర్మా॑ణి ప్ర॒చర॑న్తి॒ ధీరా॒ యతో॑ వా॒చా మన॑సా॒ చారు॒యన్తి॑ |

యత్సమ్మి॑త॒o మన॑స్స॒oచర॑oతి ప్రా॒ణిన॒స్తన్మే॒ మన॑: శి॒వస॑oక॒ల్పమ॑స్తు || ౨

యేన॒ కర్మా”ణ్య॒పసో॑ మనీ॒షిణో॑ య॒జ్ఞే కృ॑ణ్వన్తి వి॒తథే॑షు॒ ధీరా”: |

యద॑పూ॒ర్వం యక్ష॒మంత॑o ప్ర॒జానా॒o తన్మే॒ మన॑: శి॒వస॑oక॒ల్పమ॑స్తు || ౩

యత్ప్ర॒జ్ఞాన॑ము॒త చేతో॒ ధృతి॑శ్చ॒ యజ్జ్యోతి॑ర॒న్తర॒మృత॑o ప్ర॒జాసు॑ |

యస్మా॒న్న ఋ॒తే కించ॒న కర్మ॑ క్రి॒యతే॒ తన్మే॒ మన॑: శి॒వస॑oక॒ల్పమ॑స్తు || ౪

సు॒షా॒ర॒థిరశ్వా॑నివ॒యం మ॑ను॒ష్యా”న్మేని॒యుతే॑ప॒శుభి॑ర్వా॒జినీ॑వాన్ |

హృత్ప్రవి॒ష్ట॒o యదచ॑ర॒o యవి॑ష్ఠ॒o తన్మే॒ మన॑: శి॒వస॑oక॒ల్పమ॑స్తు || ౫

యస్మి॒న్నృచ॒: సామ॒ యజూగ్॑oషి॒ యస్మి॑న్ ప్రతి॒ష్ఠార॑శ॒నాభా॑వి॒భారా”: |

యస్మిగ్గ్॑o శ్చి॒తగ్ం సర్వ॒మోత॑o ప్ర॒జానా॒o తన్మే॒ మన॑: శి॒వస॑oక॒ల్పమ॑స్తు || ౬

యదత్ర॑ ష॒ష్ఠం త్రి॒శతగ్॑o సు॒వీర్య॑o య॒జ్ఞస్య॑ గు॒హ్యం నవ॑నావ॒ మాయ్యమ్” |

దశ॑ పఞ్చ త్రి॒గ్॒oశత॒o యత్పర॒o తన్మే॒ మన॑: శి॒వస॑oక॒ల్పమ॑స్తు || ౭

యజ్జాగ్ర॑తో దూ॒రము॒దైతు॒ సర్వ॒oతత్సు॒ప్తస్య॒ తథై॒వైతి॑ |

దూ॒ర॒o గ॒మం జ్యోతి॑షా॒o జ్యోతి॒రేక॒o తన్మే॒ మన॑: శి॒వస॑oక॒ల్పమ॑స్తు || ౮

యేనే॒దం విశ్వ॒o జగ॑తో బ॒భూవ॑ యే దే॒వాపి॑ మహ॒తో జా॒తవే॑దాః |

తదే॒వాగ్నిస్తద్వా॒యుస్తత్సూర్య॒స్తదు॑చ॒న్ద్రమా॒స్తన్మే॒ మన॑: శి॒వస॑oక॒ల్పమ॑స్తు || ౯

యేన॒ద్యౌః పృ॑థి॒వీ చా॒న్తరి॑క్షం చ॒ యే పర్వ॑తాః ప్ర॒దిశో॒ దిశ॑శ్చ |

యేనే॒దం జగ॒ద్వ్యాప్త॑o ప్ర॒జానా॒o తన్మే॒ మన॑: శి॒వస॑oక॒ల్పమ॑స్తు || ౧౦

యే మనో॒ హృద॑య॒o యే చ॑ దే॒వా యే ది॒వ్యా ఆపో॒ యే సూ”ర్య ర॒శ్మిః |

తే శ్రో”త్రే॒ చక్షు॑షీ స॒oచర॑న్త॒o తన్మే॒ మన॑: శి॒వస॑oక॒ల్పమ॑స్తు || ౧౧

అచి॑న్త్య॒o చాప్ర॑మేయ॒o చ॒ వ్య॒క్తా॒వ్యక్త॑ పర॒o చ య॑త్ |

సూక్ష్మా”త్సూక్ష్మత॑రం జ్ఞే॒య॒o తన్మే॒ మన॑: శి॒వస॑oక॒ల్పమ॑స్తు || ౧౨

ఏకా॑ చ ద॒శ శ॒తం చ॑ స॒హస్ర॑o చా॒యుత॑o చ |

ని॒యుత॑o చ ప్ర॒యుత॒o చార్బు॑దం చ॒ న్య॑ర్బుదం చ॒

(సము॒ద్రశ్చ॒ మధ్యం చాన్త॑శ్చ పరార్ధ॒శ్చ)

తన్మే॒ మన॑: శి॒వస॑oక॒ల్పమ॑స్తు || ౧౩

యే ప॑ఞ్చ ప॒ఞ్చాద॒శ శ॒తగ్॑o స॒హస్ర॑మ॒యుత॒o న్య॑ర్బుదం చ |

తే అ॑గ్ని చి॒త్యేష్ట॑కా॒స్తాగ్ం శరీ॑ర॒o తన్మే॒ మన॑: శి॒వస॑oక॒ల్పమ॑స్తు || ౧౪

వేదా॒హమే॒తం పురు॑షం మ॒హాన్త॑మాది॒త్యవ॑ర్ణ॒o తమ॑స॒: పర॑స్తాత్ |

యస్య॒ యోని॒o పరి॒పశ్య॑న్తి॒ ధీరా॒స్తన్మే॒ మన॑: శి॒వస॑oక॒ల్పమ॑స్తు || ౧౫

యస్యై॒తం ధీరా”: పు॒నన్తి॑ క॒వయో” బ్ర॒హ్మాణ॑మే॒తం త్వా॑ వృణుత॒మిన్దుమ్” |

స్థా॒వ॒రం జఙ్గ॑మ॒o ద్యౌరా॑కా॒శం తన్మే॒ మన॑: శి॒వస॑oక॒ల్పమ॑స్తు || ౧౬

పరా”త్ప॒రత॑రం బ్ర॒హ్మ॒ త॒త్పరా”త్పర॒తో హరి॑: |

యత్పరా॒త్పర॑తోఽధీ॒శ॒o తన్మే॒ మన॑: శి॒వస॑oక॒ల్పమ॑స్తు || ౧౭

పరా”త్ప॒రత॑రం చై॒వ॒ త॒త్పరా”చ్చైవ॒ యత్ప॑రమ్ |

యత్పరా॒త్పర॑తో జ్ఞే॒య॒o తన్మే॒ మన॑: శి॒వస॑oక॒ల్పమ॑స్తు || ౧౮

యా వేదాదిషు॑ గాయ॒త్రీ స॒ర్వవ్యా॑పీ మహే॒శ్వ॑రీ |

ఋగ్య॑జు॒స్సామా॑థర్వై॒శ్చ॒ తన్మే॒ మన॑: శి॒వస॑oక॒ల్పమ॑స్తు || ౧౯

[** పాఠభేదః – ప్రణ॒వశ్శుచి॑: ]

యో వై॑ దే॒వం మ॑హాదే॒వ॒o ప్ర॒యత॑: ప్రణ॒తశ్శుచి॑: |

యస్సర్వే సర్వ॑ వేదై॒శ్చ తన్మే॒ మన॑: శి॒వస॑oక॒ల్పమ॑స్తు || ౨౦

ప్రయ॑త॒: ప్రణ॑వోంకా॒ర॒o ప్ర॒ణవ॑o పురు॒షోత్త॑మమ్ |

ఓంకా॑ర॒o ప్రణ॑వాత్మా॒న॒o తన్మే॒ మన॑: శి॒వస॑oక॒ల్పమ॑స్తు || ౨౧

యోఽసౌ॑ స॒ర్వేషు॑ వేదే॒షు॒ పఠ్యతే” హ్యయ॒మీశ్వ॑రః |

అ॒కా॒యో నిర్గు॑ణో హ్యా॒త్మా॒ తన్మే॒ మన॑: శి॒వస॑oక॒ల్పమ॑స్తు || ౨౨

గోభి॒ర్జుష్ట॒o ధనే॑న॒ హ్యాయు॑షా చ॒ బలే॑న చ |

ప్ర॒జయా॑ ప॒శుభి॑: పుష్కరా॒క్షం తన్మే॒ మన॑: శి॒వస॑oక॒ల్పమ॑స్తు || ౨౩

త్ర్య॑oబకం యజామహే సుగ॒న్ధిం పు॑ష్టి॒వర్ధ॑నమ్ |

ఉ॒ర్వా॒రు॒కమి॑వ॒ బన్ధ॑నాన్మృ॒త్యోర్ము॑క్షీయ॒

మాఽమృతా॒త్తన్మే॒ మన॑: శి॒వస॑oక॒ల్పమ॑స్తు || ౨౪

కైలా॑స॒ శిఖ॑రే ర॒మ్యే॒ శ॒oకర॑స్య శి॒వాల॑యే |

దే॒వతా”స్తత్ర॑ మోద॒న్తి॒ తన్మే॒ మన॑: శి॒వస॑oక॒ల్పమ॑స్తు || ౨౫

కైలా॑స॒శిఖ॑రావా॒సం హి॒మవ॑ద్గిరి॒ సంస్థి॑తమ్ |

నీ॒ల॒క॒ణ్ఠం త్రి॑ణేత్ర॒o చ॒ తన్మే॒ మన॑: శి॒వస॑oక॒ల్పమ॑స్తు ||

వి॒శ్వత॑శ్చక్షురు॒త వి॒శ్వతో॑ ముఖో వి॒శ్వతో॑ హస్త ఉ॒త వి॒శ్వత॑స్పాత్ |

సం బా॒హుభ్యా॒o నమ॑తి॒ సంపత॑త్రై॒ర్ద్యావా॑పృథి॒వీ జ॒నయ॑న్దే॒వ ఏక॒స్తన్మే॒ మన॑: శి॒వస॑oక॒ల్పమ॑స్తు || ౨౬

చ॒తురో॑ వే॒దాన॑ధీయీ॒త॒ స॒ర్వశా”స్త్రమ॒యం విదు॑: |

ఇతి॑హా॒స పు॑రాణా॒ని తన్మే॒ మన॑: శి॒వస॑oక॒ల్పమ॑స్తు || ౨౭

మా నో॑ మ॒హాన్త॑ము॒త మా నో॑ అర్భ॒కం మా న॒ ఉక్ష॑న్తము॒త మా న॑ ఉక్షి॒తమ్ |

మానో॑ఽవధీః పి॒తర॒o మోతమా॒తర॑o ప్రి॒యామాన॑స్త॒నువో॑ రుద్ర రీరిష॒స్తన్మే॒ మన॑: శి॒వస॑oక॒ల్పమ॑స్తు || ౨౮

మాన॑స్తో॒కే తన॑యే॒ మా న॒ ఆయు॑షి॒ మా నో॒ గోషు॒ మా నో॒ అశ్వే॑షు రీరిషః |

వీ॒రాన్మానో॑ రుద్ర భామి॒తోఽవ॑ధీర్హ॒విష్మ॑న్తో॒ నమ॑సా విధేమతే॒ తన్మే॒ మన॑: శి॒వస॑oక॒ల్పమ॑స్తు || ౨౯

ఋ॒తగ్ం స॒త్యం ప॑రం బ్ర॒హ్మ॒ పు॒రుష॑o కృష్ణ॒పిఙ్గ॑లమ్ |

ఊ॒ర్ధ్వరే॑తం వి॑రూపా॒క్ష॒o వి॒శ్వరూ॑పాయ॒ వై నమో॒ నమ॒స్తన్మే॒ మన॑: శి॒వస॑oక॒ల్పమ॑స్తు || ౩౦

కద్రు॒ద్రాయ॒ ప్రచే॑తసే మీ॒ఢుష్ట॑మాయ॒ తవ్య॑సే | వో॒చేమ॒ శన్త॑మగ్ం హృ॒దే |

సర్వో॒ హ్యే॑ష రు॒ద్రస్తస్మై॑ రు॒ద్రాయ॒ నమో॑ అస్తు॒ తన్మే॒ మన॑: శి॒వస॑oక॒ల్పమ॑స్తు || ౩౧

బ్రహ్మ॑జజ్ఞా॒నం ప్ర॑థ॒మం పు॒రస్తా॒ద్విసీ॑మ॒తః సు॒రుచో॑ వే॒న ఆ॑వః |

స బు॒ధ్నియా॑ ఉప॒మా అ॑స్య వి॒ష్ఠాః స॒తశ్చ॒ యోని॒మస॑తశ్చ॒ వివ॒స్తన్మే॒ మన॑: శి॒వస॑oక॒ల్పమ॑స్తు || ౩౨

యః ప్రా॑ణ॒తో ని॑మిష॒తో మ॑హి॒త్వైక॒ ఇద్రాజా॒ జగ॑తో బ॒భూవ॑ |

య ఈశే॑ అ॒స్య ద్వి॒పద॒శ్చతు॑ష్పద॒: కస్మై॑ దే॒వాయ॑ హ॒విషా॑ విధేమ॒ తన్మే॒ మన॑: శి॒వస॑oక॒ల్పమ॑స్తు || ౩౩

య ఆ”త్మ॒దా బ॑ల॒దా యస్య॒ విశ్వ॑ ఉ॒పాస॑తే ప్ర॒శిష॒o యస్య॑ దే॒వాః |

యస్య॑ ఛా॒యాఽమృత॒o యస్య॑ మృ॒త్యుః కస్మై॑ దే॒వాయ॑ హ॒విషా॑ విధేమ॒ తన్మే॒ మన॑: శి॒వస॑oక॒ల్పమ॑స్తు || ౩౪

యో రు॒ద్రో అ॒గ్నౌ యో అ॒ప్సు య ఓష॑ధీషు॒ యో రు॒ద్రో విశ్వా॒ భువ॑నాఽఽవి॒వేశ॒ తస్మై॑ రు॒ద్రాయ॒ నమో॑ అస్తు॒ తన్మే॒ మన॑: శి॒వస॑oక॒ల్పమ॑స్తు || ౩౫

గ॒న్ధ॒ద్వా॒రాం దు॑రాధ॒ర్షా॒o ని॒త్యపు॑ష్టాం కరీ॒షిణీ”మ్ |

ఈ॒శ్వరీగ్॑o సర్వ॑భూతా॒నా॒o తామి॒హోప॑హ్వయే॒ శ్రియ॒o తన్మే॒ మన॑: శి॒వస॑oక॒ల్పమ॑స్తు || ౩౬

నమకం చమ॑కం చై॒వ॒ పు॒రుషసూ”క్తం చ॒ యద్వి॑దుః |

మ॒హా॒దే॒వం చ॑ తత్తు॒ల్య॒o తన్మే॒ మన॑: శి॒వస॑oక॒ల్పమ॑స్తు ||

య ఇదగ్ం శివ॑సంక॒ల్ప॒గ్ం స॒దా ధ్యా॑యన్తి॒ బ్రాహ్మ॑ణాః |

తే పర॑o మోక్షం గ॑మిష్య॒న్తి॒ తన్మే॒ మన॑: శి॒వస॑oక॒ల్పమ॑స్తు ||

ఓం నమో భగవతే॑ రుద్రా॒య శివసంకల్పగ్ం హృదయాయ నమః ||

🌹 🌹 🌹 🌹 🌹

25 Jan 2021